Przedszkole Miejskie nr 107 w Łodzi

Pedagog specjalny - mgr Izabela Chowańska, kontakt i.chowanska@pm107.elodz.edu.pl

Psycholog - mgr Agnieszka Sochacka, kontakt a.sochacka@pm107.elodz.edu.pl 

Logopeda - mgr Joanna Klimkiewicz, kontakt j.klimkiewicz@pm107.elodz.edu.pl 

Wczesne rozpoznanie spektrum autyzmu jest bardzo ważne, ponieważ umożliwia wczesne wspomaganie rozwoju. Odpowiedni sposób mówienia do dziecka i zabawy oraz odpowiednia organizacja środowiska pomagają dziecku w uczeniu się, komunikowaniu i nawiązywaniu relacji.
Opisane poniżej zachowania i cechy mogą wskazywać na spektrum autyzmu. Warto pamiętać, że nikt nie przejawia wszystkich tych zachowań, ale tylko niektóre z nich. Różne może być także nasilenie objawów.
Interakcje społeczne.
Objawy autyzmu widoczne są w zakresie wchodzenia w interakcje z ludźmi i utrzymywania relacji. Osoby ze spektrum autyzmu nie stosują niepisanych reguł kontaktów z ludźmi np. jest im trudno zrozumieć kto i kiedy powinien mówić podczas rozmowy, nie wiedzą jak zaprosić rówieśnika do zabawy.
- dziecko wydaje się być niezainteresowane ludźmi lub nieświadome ich obecności
nie potrafi inicjować kontaktu, bawić się wspólnie, zdobywać przyjaciół
- nie lubi być dotykane, trzymane na rękach lub przytulane
- w zabawie nie wchodzi w role, nie angażuje się w zabawy w grupie, nie naśladuje
- nie używa zabawek w kreatywny sposób
nie bawi się na niby np. udawanie, że jedna rzecz jest inną np. miska to kapelusz...
- ma trudności w rozumieniu uczuć lub mówieniu o uczuciach
- wydaje się nie słyszeć, kiedy inni zwracają się do niego
- nie dzieli się osiągnięciami lub zainteresowaniami np. zabawkami, rysunkami
Komunikowanie się
Część osób w spektrum autyzmu nie mówi lub używa małej ilości słów, inne osoby uczą się mowy z opóźnieniem, a jeszcze inne bardzo szybko uczą się mówić i chętnie posługują się skomplikowanym słownictwem. Mowa może być odbierana jako nietypowa. Osoby w spektrum autyzmu często mają trudność w komunikacji niewerbalnej tzn. rozumieniu i stosowaniu gestów, wyrazów twarzy lub nawiązywaniu kontaktu wzrokowego.
Komunikacja niewerbalna
- dziecko unika kontaktu wzrokowego, jego mimika twarzy jest niedostosowana do wypowiedzi
- ma trudności z odczytywaniem mimiki twarzy, tonu głosu, gestów rozmówcy
- wykonuje tylko nieliczne gesty w celach komunikacyjnych tj. wskazywanie szafki w celu otrzymania ulubionej zabawki
Komunikacja werbalna (mowa)
- dziecko mówi nietypowym tonem głosu lub z nietypowym rytmem mowy np. wymawianie każdego zdania, jak pytania
- powtarza słowa lub zdania tzw. echolalia np. w odpowiedzi na pytanie, powtarza je, zamiast udzielenia odpowiedzi
-mówi o sobie w 3 osobie tj. Kasia chce lalę – zamiast: ja chcę lalę
- agramatyzmy – nie uwzględnia w mowie form, odmiany wyrazów, wypowiada wyrazy w niepoprawnej formie gramatycznej, wypowiedzi sprawiają wrażenie nieadekwatnych do sytuacji
- dziecko ma trudność w komunikowaniu potrzeb lub pragnień, bierze wypowiedzi zbyt dosłownie – nie rozumie poczucia humoru, ironii, metafor
Powtarzalne zachowania
Osoby ze spektrum autyzmu lubią niezmienność otoczenia oraz rutynę. Często mają intensywne pasje.
- dziecko silnie przywiązuje się do rutyny np. nalega na codzienne chodzenie dokładnie tą samą drogą do przedszkola, ma trudności z adaptacją do zmian w planie dnia lub w środowisku np. płacze, kiedy przestawimy meble lub kiedy ma pójść do przedszkola później, albo jechać samochodem
-przywiązuje się silnie do niektórych zabawek lub obiektów tj. klucze, włączniki światła, nitki
-spędza dużo czasu na zgłębianiu zainteresowania wąską dziedziną wiedzy np. auta, rozkłady jazdy, dinozaury, postacie z jednej bajki, liczby, sprzęty AGD określonej marki
- spędza dużo czasu na układaniu zabawek w specyficzny sposób, obserwowaniu poruszających się przedmiotów np. wentylator, pralka; lub koncentruje się na specyficznej części przedmiotu np. kółko od auta
- wielokrotnie powtarza ruchy, takie jak trzepotanie rękami na wysokości oczu, kręcenie się wokół własnej osi – tzw. stereotypie ruchowe lub autostymulacje
- ma nadmiernie lub bardzo słabe reakcje na doświadczenia zmysłowe: zapachy, dotykaną fakturę przedmiotów, smaki, dźwięki, np. dziecko reaguje na ciche dźwięki tak jakby były zbyt głośne, dziecko zdaje się nie czuć kiedy upadnie i rozbije kolano, dziecko płacze kiedy dotyka piasku. Są to tzw. zaburzenia sensoryczne.
Inne objawy często powiązane z autyzmem to:
-hiperaktywność - dziecko jest bardzo aktywne
-impulsywność - dziecko reaguje bardzo szybko, bez zastanowienia
- problemy w zakresie koncentracja uwagi,
- nietypowe preferencje co do jedzenia np. dzieci mogą jeść tylko jeden rodzaj pokarmu, odmawiać jedzenia pokarmu określonego koloru lub jeść niejadalne rzeczy (kredki, papier).
- trudności ze snem np. trudności z zasypianiem, bezsenność.
- nietypowe reakcje emocjonalne
- nietypowe reakcje na ból
Więcej informacji można znaleźć na stronach: https://www.cdc.gov/autism/signs-symptoms/?CDC_AAref_Val=https://www.cdc.gov/ncbddd/autism/signs.html
Polecam także pozycję: Ewa Pisula “Autyzm – przyczyny, symptomy, terapia”
I coś do obejrzenia: https://youtu.be/FoiBUZwW9rs?si=WYzlAQegE4Pe5Xzu
https://youtu.be/viqS56pWJlU?si=bU_Or4Vn9E3Y4jRC

28.11.2025

Logopeda zajmuje się komunikacją werbalną, w tym profilaktyką i stymulacją rozwoju mowy, a także zaburzeniami mowy u dzieci i dorosłych. 

Poprzez zabawę wspiera dziecko w rozwijaniu słownika biernego (rozumienia mowy) i czynnego (mówienia). W taki sposób aby  rozumiało kierowane do niego słowa i aby używało ich zgodnie z przeznaczeniem.

Prowadzi terapię wad wymowy – zamiana poszczególnych głosek na inne, ich pomijanie, czy zniekształcanie. Trudności mogą pojawić się w przypadku wymawiania każdej głoski. Rozwija mowę i sprawności komunikacyjne u dzieci z całościowymi zaburzeniami rozwoju. Pomaga im porozumiewać się z otoczeniem.

Wspiera rozwój dzieci z niepełnosprawnością intelektualną, ruchową; takich u których mowa z wielu powodów nie rozwija się na tyle wystarczająco, aby porozumiewali się z innymi. Logopeda poszukuje metod wspierających, dających możliwość komunikowania się, wyrażania swoich potrzeb.

Wspiera rozwój mowy u osób z niedosłuchem. Sprawnie funkcjonujący narząd słuchu jest podstawą dla prawidłowego rozwoju. Niedosłuch jest przyczyną licznych wad wymowy i trudności komunikacyjnych. Dlatego tak ważne jest wczesne jego wykrycie i rehabilitacja.

Logopeda usprawnia narządy mowy, uczy prawidłowego toru oddechowego, stymuluje percepcję słuchową, wspiera motorykę małą, niweluje problemy fonetyczne, gramatyczne, leksykalne, itd. Dlatego tak ważna jest współpraca z logopedą.

20.11.2025

ćwiczenia oddechowe  mają na celu wydłużanie fazy wydechowej, naukę prawidłowego gospodarowania powietrzem, kształtowanie właściwego toru oddechowego, ćwiczenia emisyjne, ćwiczenia ekonomicznego zużywania powietrza i umiejętności synchronizowania pauz oddechowych z treścią wypowiedzi.
- wdech przez nos, wydech ustami,
- unoszenie rąk w górę podczas wdechu, spokojne opuszczanie rąk przy wydechu,
- wykonywanie wdechu i zdmuchiwanie świeczki (powoli, szybko) na wydechu,
- wykonanie wdechu wymawiając „s” z jednakową głośnością,
- wykonanie wdechu wymawiając „s” raz ciszej, raz głośniej,
- wykonanie wdechu dmuchając na skrawek papieru (odchylenie papieru musi być cały czas jednakowe),
- wydmuchiwanie baniek mydlanych przez słomkę,
- zdmuchiwanie płomyka świecy przy zwiększanej stopniowo odległości,
- dmuchanie na kłębuszki waty, papierowe kulki, piłeczki,
- nadmuchiwanie balonów,
- gra na organkach, trąbce, gwizdku.

ćwiczenia fonacyjne-  mają na celu zmniejszenie napięcia mięśni krtani, ustawienie prawidłowej emisji głosu, nauczenie dziecka właściwego posługiwania się głosem, nauka mówienia na wydechu oraz stosowanie w trakcie mówienia przerw na nabranie powietrza w odpowiednich miejscach. Prowadzenie ćwiczeń fonacyjnych pozwala na zlikwidowanie u dzieci głosów zbyt piskliwych, krzykliwych, takich, które utrudniają odbiór mowy.
Obejmują - ćwiczenia wstępne – stosowane w celu zniesienia napięcia mięśni krtani i gardła; ćwiczenia z jednoczesnym wymawianiem pojedynczych głosek, ćwiczenia artykulacyjne, czyli ćwiczenia w wymawianiu samogłosek i spółgłosek. Powinny być krótkotrwałe, aby nie przeciążać mięśni krtani. 

przykłady ćwiczeń fonacyjnych:
- ćwiczenie długiej wymowy samogłosek – każdej oddzielnie („a”, „e”, „o”, „u”, „i”, „y”);
-„Śpij laleczko”- kilkakrotne powtarzanie tej samej głoski: usypianie lalki: „aaa”, płacz lalki: „uuu”, zdziwiony pajacyk: „ooo”, koziołek śpiewa lalce swoją kołysankę: „eee”, myszka chce uciszyć lalę: „iii”, małpka martwi się płaczem lalki: „yyy”.
- „Echo”- dzieci wołają poszczególne samogłoski, powtarzają je za rodzicem ciszej, np.: „a” (głośno) – „a” (cicho), „e” (głośno)- "e"(cicho), „oo”, „uu”, „ii”, „yy” (głośno – cicho).
- Dzieci mruczą przez nos – przedłużają wymowę głosek: „m”, „n”, czemu zawsze towarzyszy drganie skrzydełek nosa i warg (sprawdzenie przez dotyk palcem);
- Łączenie wymowy samogłosek ze spółgłoskami „m”, „n”: „ma”, „mo”, „mu”, „mi”, „my”, „na”, „ne”, „no”, „ni”, „ny”
- Do przedłużonej głoski „mmmmmmm” dodajemy w wygłosie samogłoski: mmma, mmme, mmmo, mmmu, mmmi, mmmy, albo zaczynamy od samogłoski: ammm..., emmm..., ommm..., ummm..., immm..., ymmm... .
- „Psss...”- naśladowanie syczenia ulatniającego się powietrza na jednym wydechu, jak najdłużej.
- Wypowiedzi szeptem, naśladowanie głosów z otoczenia, naśladowanie instrumentów muzycznych.
- stajemy swobodnie w niewielkim rozkroku, ręce luźno zwisają wzdłuż ciała, głowa lekko pochylona. Unosząc powoli głowę, bierzemy głęboki wdech a wypuszczamy powietrze gwałtownie parskając jak koń
- jesteśmy w lesie i chcemy zawołać koleżankę i kolegę, których nie widzimy
przeciągamy samogłoskę w pierwszej sylabie: Kaaaaa...siu!, Maaaaa...ćku!
przeciągamy samogłoskę w drugiej sylabie: Alkaaaaa...!, Tomkuuuuu...!

Ćwiczenia wspomagające terapię logopedyczną
ćwiczenia ortofoniczne:
- zabawa pt. „Wiosenny spacer” – dzieci poruszają się zgodnie z akompaniamentem do marszu, biegu, podskoków. W przerwie prowadzący rytmizuje słowo „wiosna” stosując różną dynamikę i tempo,
- zabawa pt. „Przyjście Wiosny na łąkę”. Wiosna (prowadzący) wędruje miedzy dziećmi, dotyka je różdżką i „zamienia” w owady. Rozdaje dzieciom znaczki z obrazkiem owada. Następnie zaprasza owady do lotu. Na zakończenie owady urządzają „koncert”
- zabawa „Pszczoły.” Dzieci – pszczoły stoją w umówionych miejscach pod ścianami – tu są ule. W trakcie muzyki pszczoły wylatują z uli i latają w różne strony zbierając pyłek z kwiatów. Na przerwę w muzyce z głośnym brzęczeniem (zzzzzzz) wracają do ula. W ulu brzęczą bardzo cichutko (mmmm).
- zabawa „W lesie.” Dzieci zostają podzielone na trzy grupy zwierząt leśnych – zające, wiewiórki i ptaki. Każdą grupę zwierząt wywołuje inny akompaniament rytmiczny. Dzieci, które usłyszą swój rytm biegają po sali naśladując wybrane zwierze, następuje zmiana rytmu i kolejna grupa naśladuje zwierzęta,
- zabawa „Jastrząb i kurczęta”. Dzieci ruchem i dźwiękiem naśladują kurczęta chodzące po podwórku, na sygnał tamburyna uciekają przed „jastrzębiem” w wyznaczone na sali miejsce,
- „Wróble” – podskoki obunóż w miejscu i po całej sali, z jednoczesnym dźwiękowym naśladowaniem ćwierkania,
- ćwiczenie uspokajające: marsz na palcach.

Bibliografia:

1. Chmielewska E., Zabawy logopedycznie i nie tylko, poradnik dla nauczycieli i rodziców (wraz z zeszytami). „MAC” S.A., Kielce 2001.
   2. Cieszyńska J., Nauka czytania krok po kroku. WNAP, Kraków 2001.
   3. Demel G., Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola. WSiP, Warszawa 1978.
   4. Hołyńska B., Zabawy rozwijające mowę dziecka. Warszawa 1986.
2. Kozłowska K., Zabawy logopedyczne i łatwe ćwiczenia, Kielce 2005
   6. Sachajska E., Uczymy poprawnej wymowy. WSiP, Warszawa 1981.
   7. Słodownik-Rycaj E., Gry i zabawy językowe. „ ŻAK”, Warszawa 2001.
   8. Trawińska H., Zabawy rozwijające dla małych dzieci. PZWL, Warszawa 1988.
   9. Wrzesińska M., chcę poprawnie wymawiać. Ćwiczenia logopedyczne – zeszyt 1 – 13. „Abedik”, Poznań 1999.

Więcej na ten temat:

Wideo Bing

Wideo Bing

Wideo Bing

Wideo Bing

13.11.2025 r.

Zaburzenia przetwarzania słuchowego (auditory processing disorder APD), centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego (central auditory processing disorder -CADO), występują  u około 5% dzieci. Częstość występowania zaburzeń APD  jest dwukrotnie większa u chłopców. Badania wskazują, że około 30 % dzieci z dysleksją oraz 40-50% dzieci z trudnościami w nauce (ang. learning disability) ma objawy centralnych zaburzeń słuchu a trening słuchowy w znaczący sposób poprawia funkcjonowanie tych dzieci oraz znacząco wpływa na ich umiejętność czytania.

Zaburzenia przetwarzania słuchowego wynikają z niewłaściwej współpracy narządów słuchu z mózgiem, który błędnie rozpoznaje i interpretuje dźwięki docierające do uszu. W efekcie ma ono problemy ze zrozumieniem tego, co słyszy. Połowa dzieci z rozpoznanymi trudnościami w uczeniu się, dysleksją, zespołem zaburzeń uwagi i zachowania, ma również problemy z przetwarzaniem słuchowym typu centralnego. Dzieci nie są w stanie przetworzyć tego, co słyszą, w taki sam sposób jak ich rówieśnicy. Występują u nich problemy ze słyszeniem części dźwięków, (mimo prawidłowego słuchu fizycznego), spowodowane przez uszkodzenie centralnej - nerwowej - części układu słuchowego. Zaburzenie występuje jedynie na poziomie przetwarzania bodźców słuchowych, tj. mózg dziecka nie potrafi rozpoznawać i interpretować dźwięków, zwłaszcza mowy.

Problem pojawia się zazwyczaj wtedy, gdy różnice pomiędzy dźwiękami w słowach, nawet wypowiadanych głośno i wyraźnie, są niewielkie. Często zdarza się to w pomieszczeniach, w miejscach, w których panuje hałas, na przykład na placu zabaw, podczas imprez sportowych, w stołówce. Gdy komunikat nie jest kierowana bezpośrednio do dzieci, to mogą go nie rozumieć. Podobnie z pytaniami i poleceniami - często nieprawidłowo na nie reagują, zwłaszcza, gdy są długie i skomplikowane.

Przyczyny i objawy APD

Zaburzenia przetwarzania słuchowego wynikają z mikrouszkodzeń części mózgu odpowiedzialnych za interpretację bodźców akustycznych. Mikrouszkodzenia mogą mieć różne źródła, takie jak:

• wcześniactwo,
• niedotlenienie w czasie porodu,
• uraz głowy,
• zatrucie ołowiem,
• częste i przewlekłe infekcje, zapalenia ucha środkowego,
• genetyczne dyspozycje np. dysleksja
• Czynnikiem ryzyka może być również zbyt długi czas spędzany przed telewizorem czy

w okresie prenatalnym: infekcje wirusowe; intoksykacja alkoholem, tytoniem, środkami odurzającymi, lekami; ekspozycja na ołów; nieprawidłowe ułożenie szyi płodu skutkujące jednostronnym uszkodzeniem słuchu;

podczas porodu: niedotlenienie i urazy mechaniczne;

w okresie postnatalnym: wady słuchu, których rehabilitacja nie przebiega prawidłowo; wysiękowe zapalenia ucha środkowego; zablokowanie przewodu Eustachiusza; nadmierna stymulacja bodźcami słuchowymi; niedotlenienie w czasie snu z powodu przerośniętego migdałka gardłowego; choroby metaboliczne; epilepsja.

Najczęstsze objawy APD

• opóźniony rozwój mowy,
• zaburzenia intonacji i głosu, które mogą przybrać formę mowy wolnej i cichej, bądź bardzo szybkiej i głośnej,
• zmęczenie po przebywaniu w hałaśliwym miejscu,
• częste, silne bóle głowy,
• zaburzona umiejętność skupienia i koncentracja uwagi,
• nadmierne zwracanie uwagi na nieistotne, rozpraszające bodźce słuchowe,
• trudności z zapamiętaniem i powtarzaniem usłyszanej informacji, sekwencji dźwięków, trudności z uczeniem się na pamięć i zapamiętywaniem (na przykład dni tygodnia, miesięcy),
• pismo o charakterze dysgraficznym,
• trudności w czytaniu, polegające na niewłaściwym łączeniu głosek w sylaby, a potem w wyrazy oraz myleniem podobnie brzmiących głosek takich jak p/b, f/w  (co dodatkowo odzwierciedla się w błędnym zapisie),
• błędy ortograficzne w piśmie, ale zazwyczaj typu słuchowego,
• skupianie uwagi na głosie mówiącego, a nie na słyszanych treściach,
• trudności ze słyszeniem w szumie,
• brak płynności w wypowiedzi,
• nierozróżnianie podobnych dźwięków mowy;
• trudności ze zrozumieniem mowy w hałaśliwym otoczeniu;
• zaburzenia rozumienia mowy zniekształconej;
• problemy z lokalizacją źródła słyszanych dźwięków;
• kłopoty z oceną natężenia, wysokości, długości, kolejności słyszanych dźwięków;
• brak umiejętności selekcjonowania bodźców słuchowych;
• trudności ze skoncentrowaniem się na bodźcach słuchowych;
• zaburzenia mowy (nieprawidłowa artykulacja głosek, niewłaściwa wymowa słów);
• obniżona pamięć słuchowa;
• deficyty w zakresie uczenia się drogą słuchową;
• nadwrażliwość na dźwięki;
• subiektywne odczucie deprywacji w zakresie stymulacji akustycznej.

Zgodnie z zaleceniami Amerykańskiego Stowarzyszenia Słuchu i Mowy ASHA, Zaburzenia Przetwarzania Słuchowego (APD) rozpoznaje się w przypadkach, w których co najmniej jedna z podstawowych wyższych funkcji słuchowych jest zaburzona, tj.

1. trudności z rozumieniem dłuższych wypowiedzi,
2. trudności w rozumieniu mowy w hałasie
3. trudności w lokalizacji źródła dźwięku,
4. problemy z koncentracją (zazwyczaj krótki czas koncentracji),
5. trudności w nauce czytania,
6. nadwrażliwość słuchowa.

Bardzo ważna jest wczesna, właściwa diagnoza, która ukierunkuje pracę terapeutyczną z dzieckiem. Pozwala to uniknąć opóźnień w rozwoju mowy i problemów w nauce szkolnej. 

Celem działań diagnostycznych jest potwierdzenie lub wykluczenie występowania APD  u dziecka oraz określenie profilu klinicznego APD w celu wybrania  odpowiedniej formy treningu słuchowego. Trzy najważniejsze z klinicznego punktu widzenia grupy wyższych funkcji słuchowych oraz testy przesiewowe pozwalające na ich ocenę (Jerger i Musiek, 2000).

1. Prawidłowe procesy integracji i separacji informacji obuusznej – test rozdzielnouszny cyfrowy (ang.Dichotic Digit Test – DDT).
2. Prawidłowe procesy analizy czasowej i percepcji kolejności dźwięków – test sekwencji częstotliwości(ang. Frequency Pattern Test – FPT),test różnicowania wysokości dźwięku (ang. Difference Limen for Frequency  –  DLF),   oraz test rozdzielczości czasowej układu słuchowego (ang. Gap Detection Test  – GDT).
3. Prawidłowe rozumienie mowy utrudnionej (o zmniejszonej redundancji) – adaptacyjny test rozumienia mowy w szumie (ang. Adaptive Speech in Noise – ASPN).

Bateria znormalizowanych testów oceniających wyższe funkcje słuchowe metodą  Neuroflow ATS® zawiera:

1. TRW – Test reakcji wzrokowej
2. TRS – Test reakcji słuchowej
3. ASPN-S –  adaptacyjny test rozumienia  słów w szumie
4. ASPN-Z – adaptacyjny test rozumienia zdań w szumie
5. DDT test rozdzielnouszny cyfrowy
6. FPT – test sekwencji częstotliwości
7. GDT – adaptacyjny test wykrywania przerw, test rozdzielczości czasowej układu słuchowego
8. DLF – adaptacyjny test różnicowania wysokości dźwięków

Diagnozę zaburzeń przetwarzania słuchowego stawia głównie lekarz audiolog lub uprawnieni specjaliści. Jednak, biorąc pod uwagę złożony aspekt problemu, w proces diagnostyczny często zaangażowany także logopeda, pedagog, psycholog.

Diagnozę ryzyka zaburzeń przetwarzania słuchowego można wykonać od 4 roku życia,  u dzieci mówiących i współpracujących. Dla każdej grupy wiekowej określone zostały baterie testów odpowiednie do możliwości rozwojowych dziecka. W wieku 4-6 lat badania określają ryzyko wystąpienia zaburzeń APD.

Od 7 roku życia można postawić diagnozę audiologiczną. W zależności od uzyskanego wyniku dla dziecka dobierana jest odpowiednia terapia słuchowa, mająca na celu zniwelować rozpoznane trudności dziecka.

W skład diagnozy wchodzą:

• badania audiologiczne
• bateria testów APD
• opis w formie pisemnej i elektronicznej
• konsultacja

Właściwa terapia oraz urządzenia wspomagające słyszenie mogą pomóc dzieciom w rozumieniu dźwięków i rozwijaniu dobrych umiejętności komunikacyjnych. Stosuje się standardowe metody pracy terapeutycznej oraz nowoczesne metody rehabilitacji – treningi słuchowe metodą Johansena, Tomatisa, Warnkego i inne.

Dzieci z zaburzeniami przetwarzania słuchowego doświadczają wielu poważnych trudności w codziennym funkcjonowaniu, a w szczególności podczas nauki. Mylą zbliżone dźwięki, przekręcają podobnie brzmiące wyrazy lub błędnie je wymawiają. Wskutek tego mają kłopoty z analizą i syntezą słuchową, czyli podziałem tekstu na zdania, wyrazy, sylaby, głoski oraz scalaniem głosek, sylab, wyrazów, zdań w tekst. Mają także trudności w nauce czytania i pisania, popełniają wiele błędów ortograficznych. Również rozumienie tekstu samodzielnie czytanego na głos bądź słuchanego stanowi dla nich problem. Dlatego też często nie rozumieją wydawanych ustnie dłuższych, złożonych poleceń i instrukcji.

Dzieci z zaburzeniami przetwarzania słuchowego charakteryzują również deficyty w zakresie uwagi  słuchowej. Nie potrafią właściwie selekcjonować dźwięków, które docierają do nich z otoczenia. reagują na wszystkie sygnały akustyczne, dlatego nawet słabe dźwięki zakłócające, je dekoncentrują. Także pamięć słuchowa u tych dzieci jest istotnie obniżona. Szybko zapominają o tym, co zostało powiedziane i mają spore trudności z odtworzeniem usłyszanych treści.

Dzieci z zaburzeniami przetwarzania słuchowego mogą też przejawiać nieprawidłowości w zakresie wrażliwości na bodźce akustyczne. Bywają nadwrażliwe na dźwięki, drażni je hałas. Aby zrozumieć, co dzieje się w hałaśliwym otoczeniu, muszą się koncentrować, czyli ponosić znaczny wysiłek. Może to powodować u nich niepokój, rozdrażnienie, zmęczenie, bóle głowy. Zdarza się także, że dzieci z zaburzeniami przetwarzania słuchowego cechuje zbyt niska wrażliwość na sygnały dźwiękowe. Znajdują się w stanie deprywacji akustycznej, z czym próbują sobie radzić poprzez samodzielne wydawanie głośnych dźwięków (podniesiony ton głosu, krzyk), powodowanie hałasu (stukanie przedmiotami) czy wsłuchiwanie się w dźwięki wydawane przez urządzenia znajdujące się w pobliżu (wentylator, odkurzacz).

Dzieci dotknięte omawianym syndromem doświadczają także wielu trudności komunikacyjnych. Mają kłopoty w zakresie interpretowania oraz stosowania cech prozodycznych mowy. Niewłaściwie odczytują akcent i intonację usłyszanych komunikatów werbalnych. Trudno im odpowiednio modulować głos podczas wypowiedzi. W efekcie ich mowa jest monotonna i zbyt cicha albo za głośna i nadmiernie dynamiczna. Może to powodować nieporozumienia pomiędzy dziećmi i innymi osobami z ich otoczenia oraz ujemnie wpływać na ich wizerunek w grupie.

Podstawową metodą terapeutyczną w przypadku APD jest tzw. indywidualny trening słuchowy. Składają się na niego ćwiczenia, takie jak np.:

• lokalizacja źródła dźwięków
• rozpoznawanie dźwięków
• różnicowanie głośności, długości i wysokości dźwięków
• zapamiętywanie kolejności usłyszanych dźwięków
• rozumienie mowy w obecności werbalnych i niewerbalnych bodźców zakłócających
• powtarzanie sekwencji słów, zdań w odpowiedniej kolejności
• ćwiczenia analizy i syntezy słuchowej
• uwagi słuchowej
• rozumienia odczytywanego tekstu
• naśladowanie melodii
• różnicowanie rytmów
• naśladowanie rytmu
• dobre rezultaty daje także uzupełnianie indywidualnego treningu słuchowego treningiem grupowym prowadzonym w formie zabaw i gier słuchowo-ruchowych

Pytania do Rodziców:

• Czy dziecko łatwo się rozprasza i czy przeszkadzają mu głośne lub nagłe hałasy?
• Czy wykazuje nadwrażliwość na dźwięki, a hałaśliwe otoczenie denerwuje je?
• Czy jego zachowanie i reakcje znacząco poprawiają się w cichym otoczeniu?
• Czy dziecko ma trudności w wypełnianiu poleceń, nawet bardzo prostych i wielokrotnie powtarzanych?
• Czy ma trudności w czytaniu, ortografii, nauce języka obcego?
• Czy ustnie podawane zadania matematyczne są trudne dla dziecka?
• Czy dziecko jest słabo zorganizowane i zapominalskie?
• Czy w rozmowie ma ono problemy z podążaniem za myślą drugiej osoby?

Wskazówki dla Rodziców dziecka z centralnymi zaburzeniami przetwarzania słuchowego:

• w miarę możliwości w domu redukuj wszelkie szumy i hałasy,
• poproś dziecko, by patrzyło  na Ciebie, kiedy mówisz,
• zwracaj się do niego za pomocą prostych, łatwych zdań,
• mów spokojnie i w nieco wolniejszym tempie,
• za każdym razem proś dziecko, aby powtórzyło na głos Twoje polecenia
• zapisujcie zalecenia, rzeczy do wykonania w późniejszym czasie. Twojemu dziecku pomaga dobra organizacja, planowanie, dlatego warto zadbać o spokojny, zorganizowany styl życia,
• zapewnij dziecku spokojne miejsce, w którym w ciszy może uczyć się,
• dbaj o odpowiednią ilość snu,
• ucz pozytywnego, realistycznego podejścia do własnych ograniczeń oraz buduj w dziecku poczucie własnej wartości – to bardzo ważne dla prawidłowego rozwoju osobowości Twojej pociechy.

Powyższe przykłady ćwiczeń zostały zaczerpnięte z pozycji książkowych: 

https://fonetika.pl/diagnoza-apd

Kwaśniok E., Ławecka M., Stymulacja funkcji słuchowych w zaburzeniach centralnych procesów przetwarzania, Forum Logopedyczne, rok 2016, nr 24

Paczkowska A., Marcinkowski J.T., Istota zaburzenia przetwarzania słuchowego – niedocenianego problemu zdrowotnego, Hygeia Public Health, rok 2013, tom 48, nr 4

Senderski A., Rozpoznawanie i postępowanie w zaburzeniach przetwarzania słuchowego u dzieci, Otolaryngologia, rok 2014, tom 13, nr 2

Zaleski T., Centralne zaburzenia słuchu u człowieka, Kosmos. Problemy nauk biologicznych, rok 1998, tom 47, nr 3

Więcej na ten temat:

Zaburzenia przetwarzania słuchowego APD – co to takiego?

Zaburzenia przetwarzania słuchowego u dzieci - przyczyny, objawy, terapia

https://www.bing.com/videos/riverview/relatedvideo?q=zaburzenia+przetwarzania+s%C5%82ucjhowego&mid=F7B12171F1A83CFB034FF7B12171F1A83CFB034F

Wideo Bing

16.10.2025 r.

Jenny Radesky[1] twierdzi,  że długi czas spędzany przed telewizorem zaburza u dzieci rozwój mowy i umiejętności społecznych. Mobilne media, podobnie jak telewizja, zajmują czas, który dziecko spędzałoby na wchodzeniu w bezpośrednie interakcje z ludźmi. Jej zdaniem korzystanie z aplikacji w tak wczesnym wieku może też zaburzać rozwój tych umiejętności, które mają związek z uczeniem się i zdolnościami matematycznymi.

Jarek Żyliński[2] wyjaśnia, że dzieci, które spędzają czas z telefonem/ tabletem/ komputerem są drażliwe, przemęczone

i pobudzone zarazem, trudno jest się z nimi dogadać. Z czasem, kiedy mózg przyzwyczai się do nadaktywności, jakiej wymaga ekran komputera czy tabletu - pojawiają się problemy z nawiązywaniem relacji z innymi ludźmi.

Dziecko do lat trzech w ogóle nie powinno spędzać czasu przed ekranem !!!

dzieci od 4 do 6 roku życia do pół godzinny dziennie

dzieci z klas I-III około godziny

starsze dzieci do dwóch godzin dziennie

Dzieci, które korzystają z mediów cyfrowych, nie zwracają uwagi na otaczający je świat, ponieważ - nie jest on tak atrakcyjny jak migające/kolorowe obrazy.

Oglądanie przed snem pobudza mózg co może się przyczynić do kłopotów z zasypianiem, czy do trudności ze spaniem.

Przebodźcowane dzieci nie słuchają innych dźwięków - w wyniku czego, może dojść do trudności z rozwojem mowy.

U dzieci obserwuje się duże problemy z pamięcią oraz koncentracją uwagi i na późniejszym etapie edukacyjnym mogą pojawić się kłopoty w nauce.

Mogą również wystąpić trudności z kontrolowaniem emocji.

Nadmierne siedzenie przed telefonem/ tabletem/ komputem może doprowadzić do problemów okulistycznych tj. może pogorszyć się wzrok.

Warto zabezpieczyć telefon dziecka w tzw. kontrole rodzicielskie- uchronimy je przed nieodpowiednimi treściami i sami zdecydujemy ile czasu dziecko spędzi przed ekranem.

Mamo, Tato, podaruj mi dzieciństwo….

Stop nadmiernemu korzystaniu

z mediów cyfrowych

Skutki nadmiernego korzystania z mediów cyfrowych [3]

fizyczne:

• kłopoty ze wzrokiem
• zespół „cieśni nadgarstka”
• zmiany w kręgosłupie
• zespół powtarzających się urazów wynikających z przewlekłego przeciążenia układu mięśniowo-stawowego, charakteryzujący się bólami ramion, przedramion, nadgarstków i dłoni, szumów w uszach
• przewlekłe zmęczenie
• brak lub niewystarczająca ilość snu

Do skutków społecznych zaliczymy:

• zaniedbywanie obowiązków rodzinnych, szkolnych i zawodowych
• samotność życiowa, odizolowanie się od innych ludzi, ograniczenie kontaktów społecznych
• nieumiejętność nawiązywania relacji społecznych
• powolny zanik więzi rodzinnych
• nieumiejętność kreatywnego spędzania czasu wolnego
• cyberprzemoc

Do skutków psychicznych zaliczymy:

• uzależnienie od korzystania z narzędzi komunikacyjnych
• niska samoocena
• poczucie braku wpływu na otaczający świat
• brak asertywności
• poczucie niebezpieczeństwa,
• zagrożenia, stany lękowe charakterystyczne dla syndromu odstawienia

Co w zamian???

- układanie puzzli wpływa na rozwój percepcji wzrokowej, koordynacji wzrokowo-ruchowej, uczy koncentracji uwagi,

- malowanie farbami/ rysowanie kredkami/ lepienie z plasteliny/ modeliny- rozwój motoryki małej/ grafomotoryki,

- skakanie, bieganie, jazda na rowerze, zabawy na świeżym powietrzu, spacerowanie wpływają na rozwój motoryki dużej, przyczyniają się do prawidłowego rozwoju relacji w rodzinie, kształtują przyszłe pasje/ hobby

- słuchanie muzyki w radiu- kształtuje poczucie rytmu, wpływa na prawidłowy rozwój motoryki dużej, rozwija pamięć słuchową, czy koncentrację uwagi,

- wspólne oglądanie/ czytanie książek pobudza wyobraźnie, przyczynia się do umiejętności słuchania, rozwija koncentrację uwagi/ pamięć słuchową,  wpływa na rozwój relacji w rodzinie, wzbogaca zasób słownictwa czynnego i biernego,

- zabawa lalkami/ samochodami- wpływa na umiejętność planowania (np. buduję domek/ garaż, robię meble/ tory wyścigowe, itp.), rozwija kreatywność i wyobraźnię,

- zabawa z innymi osobami – uczy: wchodzenia z nimi w  relacje, umiejętności dokonywania wyborów/ kompromisów, współdziałania, czekania na swoją kolej, rozpoznawania emocji i odpowiedniego reagowania na nie,

Negatywne konsekwencje nadużywania przez dzieci mediów cyfrowych - LIBRUS Rodzina

Wideo Bing

Wideo Bing

Nadmiar elektroniki szkodzi rozwojowi dziecka. Jak mądrze korzystać z ekranów? - Artykuł - ngo.pl

[1] Bostoński  Uniwersytet Medyczny.

[2] Natuli, Warszawa.

[3] Dębski Maciej, Nałogowe korzystanie z telefonów komórkowych. Szczegółowa charakterystyka zjawiska fonoholizmu w Polsce”, UG.

15.05.2025 r.

Smoczek to przyjaciel wielu Maluchów, jednak jak podaje Centrum Stomatologii zbyt długie jego stosowanie powoduje:

1. Nieprawidłowy tzw. infantylny sposób połykania. Ograniczone ruchy jezyka.

Dziecko, które prawidłowo połyka unosi język do podniebienia (do góry). Jeżeli dziecko trzyma smoczek to język opada na dno jamy ustnej. Podając go dziecku blokujemy prawidłową pracę języka w pozycji pionowej. W wyniku czego obniżona jest pionizacja języka, która będzie potrzebna podczas mówienia głosek `l, sz, rz/ż, cz, dż oraz r`.  

Długotrwałe używanie smoczka przyczynia się do wady wymowy pod postacią seplenienia miedzyzębowego oraz obniża pracę mięśnia okrężnego warg, który  potrzebny jest podczas mówienia głosek `p,b,m,ś,ź,ć,dź`.

Smoczek wpływa na wady zgryzu  a tym samym je powoduje. Są to: zgryz otwarty, tyłozgryz czy zwężenie szczęki.

2. Częste infekcje jamy ustnej.
3. Nadmierne ślinienie.
4. Próchnicę zębów.
5. Częste zapalenie ucha środkowego.
6. Opóźnienie w rozwoju mowy.
7. Problemy z ssaniem, żuciem i połykaniem.

Aby nie dopuścić do powyższych problemów warto zrezygnować ze smoczka do 1,5 roku życia.

Po tym czasie powinno się go np. zgubić, porzucić, wyrzucić i zastąpić np. misiem.

Wideo Bing

Wady zgryzu od smoczka ➡️ Jak im zapobiec?                                                      

Czy smoczek powoduje wady zgryzu?      

20.03.2025 r.

Kilka wskazówek od logopedy

Dlaczego warto trenować w domu

Ćwiczenia w domu to jeden z najważniejszych elementów terapii logopedycznej.

Tylko systematyczna, codzienna praca w domu przyczyni się do prawidłowego wymawiania wszystkich głosek przez Państwa Dziecko.

10-15 minut dziennie może zmienić bardzo wiele!

Bez regularnych ćwiczeń w domu nie będzie efektów terapii. Albo będą dużo mniejsze, osiągnięte z większym trudem i wysiłkiem.

Cały sens terapii logopedycznej opiera się na codziennym powtarzaniu, a dzięki temu utrwalaniu, właściwych wzorców mowy.

Raz w tygodniu warto powtórzyć cały materiał.

Wspierajmy Dziecko! Nagradzajmy, chwalmy i motywujmy do pracy.

KILKA WSKAZÓWEK DLA  RODZICÓW

1. Mów do dziecka poprawnie.
2. Poprawiaj nieprawidłową wymowę dziecka, jeżeli wiesz, że może właściwie powiedzieć dane słowo.
3. Codziennie ćwicz z dzieckiem w domu, zgodnie z zaleceniami logopedy.
4. Ćwiczenia wykonuj przed lustrem – ćwicz 10-15 minut dziennie.
5. Rób z dzieckiem tylko te ćwiczenia, które zostały mu zalecone.
6. Podczas ćwiczeń bądź cierpliwy, nagradzaj i motywuj.

7.Czytaj dzieciom lub motywuj je do samodzielnego głośnego czytania.

8. Pozbądź się smoczka, butelki ze smoczkiem.
9. Nie bój się współpracy z laryngologiem, audiologiem, psychologiem, ortodontą, neurologiem.

Więcej na ten temat:

Porady logopedy | DIALOG

Pierwsze spotkanie z logopedą – co dalej? 6 praktycznych wskazówek o tym jak prowadzić terapię logopedyczną w domu | Polski Logopeda w Londynie

Wskazówki logopedyczne dla rodziców (1) (1)

12 wskazówek dla rodzica dziecka, które rozpoczęło terapię logopedyczną – Logopedyjkowo

Okiem logopedy – krok po kroku. Jak wspierać maluchy w procesie nabywania kompetencji językowych ? • Przedszkola i Żłobki Norlandia - blog

16.01.2025 r.

Jak nauczyć dziecko wydmuchiwania nosa?

Kilka propozycji zabaw

Najważniejsze jest to, żeby bawić się z dzieckiem kiedy nie ma ono kataru J

Na początku zaczynamy od zabaw buzią - wdychamy powietrze nosem i:

• robimy bąbelki w szklance (gotujemy zupę)- wkładamy słomkę do szklanki z przegotowaną, chłodną wodą i wydychamy powietrze- dmuchamy,
• robimy dzióbek (uuuuu) i dmuchamy na wiatraczek,
• dmuchamy na bańki mydlane,

Uczymy się prawidłowego wdechu i wydechu:

• wdychamy powietrze nosem jednocześnie podnosimy ręce do góry i wydychamy powietrze buzią opuszczając je,
• wdychamy powietrze nosem i wydychamy- ważne jest to, żeby buzia była zamknięta J,
• bawimy się z lusterkiem- wdychamy powietrze nosem i wydychamy je chuchając (na lusterku powinna pojawić się para),

Zakrywamy jedną z dziurek w nosie a drugą:

• zdmuchujemy zapaloną świeczkę (tylko pod opieka osoby dorosłej),
• dmuchamy na: piłeczkę styropianową, na rękę, na wiatraczek, na piórka, kolorowe pomponiki, po kilku ćwiczeniach następuje zamiana.

14.11.2024

INTEGRACJA SENSORYCZNA U DZIECI AUTYSTYCZNYCH

U osób z autyzmem percepcja i tolerancja na bodźce może być obniżona lub podwyższona. Impulsy docierające do mózgu są zbyt silne i liczne, albo też zbyt słabe.

Odbieranie  impulsów z zewnątrz przez dzieci autystyczne

Dźwięki – dzieci nadwrażliwe uciekają od dźwięku, np. zatykając uszy lub mruczą, by zagłuszyć odgłosy. Dzieci z obniżoną wrażliwością mogą poszukiwać bodźców słuchowych, np. głośnych dźwięków, krzyku.

Obrazy – Osoby z autyzmem często skupiają wzrok na liniach, kątach, latających  i wirujących przedmiotach. Problemem natomiast jest skoncentrowanie się na twarzy innej osoby.

Smaki – Dzieci autystyczne mają problem z jedzeniem, niektóre z nich nie chcą spożywać określonych pokarmów, a inne bardzo chętnie zjadają potrawy przyprawione.

Zapachy – Dzieci, które nie czują zapachów mogą intensywnie poszukiwać ich źródeł. Dzieci z nadwrażliwością węchu uciekają od otaczających je zapachów np. mydła, szamponu, potraw, proszku do prania, perfum, pasty do butów, itp. 

Dotyk – Dzieci z autyzmem mogą unikać dotyku, niechętnie przytulają się do bliskich, czy zmieniają ubrania, czeszą się lub myją. Dotyk jest dla nich nieprzyjemnym i bolesnym doświadczeniem. Przy obniżonym odczuwaniu dotyku dzieci mogą stymulować się np. gryząc, bijąc się, czy drapiąc.

Czucie głębokie (propriocepcja) – Dzieci o zaburzonej propriopercepcji lubią się nakrywać ciężkimi kołdrami, przeciskać przez ciasne tunele, a także żuć, gryźć, klaskać, podskakiwać.

Autyzmowi często towarzyszą również zaburzenia równowagi. Niepewność stawianych kroków, upadki, chwiejność, niechęć do chodzenia po krawężnikach, nieumiejętność jazdy na rowerze, czy hulajnodze to niektóre zachowania i cechy

powodowane tymi zaburzeniami, tj. nadwrażliwością systemu przedsionkowego. Nadwrażliwość może też prowadzić do unikania pochylania lub obracania głowy. Przy niedostatecznej wrażliwości zmysłu równowagi dziecko chętnie skacze, wiruje, buja się, itp.

Przykładowe zachowania dzieci

Obronność dotykowa (nadwrażliwość dotykowa) – polega na tym, że delikatne bodźce dotykowe powodują nadmierne reakcje emocjonalne czy rozproszenie uwagi, np.:

✓ dziecko nie lubi myć twarzy, włosów czy obcinać paznokci

✓ nie lubi: golfów, dżinsów, pasków, czapek, należy wyciąć mu metki  z większości ubrań,

✓ nie lubi być przytulane ani całowane,

✓ unika tłumów lub zbytniej bliskości ludzi,

✓ nie toleruje określonych konsystencji potraw, temperatury i smaku, ma trudności z gryzieniem i żuciem,

✓ nie lubi mycia zębów,

✓ ołówek, kredki czy zabawki trzyma samymi opuszkami palców,

✓ unika lepienia, malowania palcami, zabaw w piasku i innych brudzących aktywności.

Różnicowanie dotykowe  to umiejętność uczenia się o rozmiarze, kształcie  i fakturze obiektów przez dotyk, bez kontroli wzroku. Dzieci nie potrafią dostrzegać podobieństw i różnic między bodźcami sensorycznymi i nie umieją dostosować siły reakcji do bodźca, np..:

✓ dziecko ma niską świadomość swojego ciała,

✓ ma dużą lub małą tolerancje na ból,

✓ nie zauważa siniaków i zadrapań.

Niepewność grawitacyjna jest spowodowana przez nieodpowiednią modulację wrażeń przedsionkowych o charakterze nadwrażliwości/nadreaktywności. Objawia się silnym lękiem pojawiającym się, kiedy receptory grawitacji są stymulowane poprzez zmianę pozycji głowy lub oderwaniem stóp od podłoża, np.:

✓ dziecko boi się chodzić po nierównych powierzchniach, takich jak skałki, drabinki na placu zabaw, krawężniki,

✓ chodząc szura nogami,

✓  ma chorobę lokomocyjną,

✓ wykazuje niechęć do zabaw w pozycji głowa w dół (przewroty do przodu i tyłu itp.),

✓ ma problemy z oceną odległości,

✓ boi się iść po schodach bez barierki np. idąc zawsze jedna ręką trzyma się ściany,

✓ ma lęk wysokości.

Zaburzenia posturalne to zaburzenia w zakresie precyzyjnego przystosowania ciała do ruchu. Przystosowanie posturalne  pozwala na rozwój precyzyjnych ruchów głowy, kończyn, oczu czy języka , np.:

✓ brak odruchów obronnych, asekuracji przy upadku  (np. wyciągnięcia rąk),

✓ dziecko podczas określonej czynności (bieganie, skakanie, chodzenie itp.) wykonuje dużo nieskoordynowanych ruchów,

✓ ma trudności z koordynacją obustronną ciała.

Obniżone  napięcie mięśniowe objawia się między innymi zmniejszoną umiejętnością utrzymania mięśni w zgiętej lub wyprostowanej pozycji przeciwko sile grawitacji, która często jest spowodowana  zaburzeniem pracy  układu przedsionkowo-proprioceptywnego, np.:

✓ dziecko wydaje się być niezgrabne, „wiotkie”, często siedząc zsuwa się  z krzesła,

✓ uścisk dłoni dziecka jest zbyt delikatny, chwyt dłoni dziecka może być słaby  a pisanie zbyt lekkie

✓ podtrzymuje głowę siedząc przy biurku czy stole,

✓ często ma otwarte usta i się ślini,

✓ ma trudności z gryzieniem i żuciem pokarmów,

✓ dziecko wydaje się słabe, szybko się męczy,

✓ dziecko woli leżeć lub bawić się w pozycji leżącej, nie wytrzymuje długo na czworaka czy w klęku. 

Planowanie motoryczne to zdolność mózgu do wymyślenia, zorganizowania  i przeprowadzenia sekwencji nieznanych wcześniej działań, np.:

✓ dziecko brzydko pisze, nie trzyma się w liniaturze, a jego pismo wydaje się falować,

✓ jest niezgrabne, często ma urazy, wpada na przedmioty,

✓ ma trudności z ubieraniem się, szczególnie z zapięciami (guziki, zamki błyskawiczne, rzepy),

✓ wolno zaczyna zadania i potrzebuje dodatkowego czasu, aby je zrozumieć,

✓ jest impulsywne, działa w pośpiechu,  może też czasami nie zdawać sobie sprawy z kwestii bezpieczeństwa,

✓ ma problemy z odtwarzaniem i imitowaniem ruchów.

Terapia integracji sensorycznej pomaga dzieciom uporządkować bodźce zmysłowe w usystematyzowaną całość, pozwala na nabywanie umiejętności planowania  i organizowania.

Kilka wskazówek wg I. Roszczyk

• Wyeliminuj lub zminimalizuj elementy rozpraszające (kolorowe ściany, dekoracje, zbyt jasne światło, hałas, dźwięk dobiegający zza okna czy drzwi).
• Dzieci z autyzmem protestują przed zmianami nawet takimi, których inni  nie dostrzegają (dekoracja, trasa spaceru, zmieniony obrus).
• Ogranicz ilość niepotrzebnych bodźców zmysłowych. Zadbaj o gładkie ściany zwłaszcza pastelowe kolory. Zrezygnuj z tapet we wzorki, wzorzystych zasłon, wykładzin czy rolet.
• Zabawki powinny być poukładane w jednakowych jednokolorowych pudełkach bądź szafkach. Warto podpisać pudełka.
• Nie rób często przemeblowania (dostrzeżone przez dziecko zmiany napawają je lękiem i wywołują mechanizm obronny tj. odsuwania się, oporu, rozpaczliwego protestu, a nawet agresji). Krzyk, płacz czy agresja, znieruchomienie - wszystko co robi dziecko jest robione po to by zapobiec zmianie w nowej sytuacji. 
• Oznacz pomieszczenie w sposób zrozumiały dla dziecka. Podziel przestrzeń na miejsce zabawy, nauki i odpoczynku.
• Zorganizuj miejsce na indywidualna pracę, zaplanuj kącik potrzebny  w trudnych momentach.

   

• Przykładowe ćwiczenia w zakresie Integracji Sensorycznej do wykorzystania w warunkach domowych

  • Układ proprioceptywny:                                   

   

  - noszenie, przenoszenie ciężkich przedmiotów z uwzględnieniem możliwości dziecka np. butelek wypełnionych wodą, piaskiem, kamykamami,

  - chodzenie na piętach, palcach, kolanach, na czworakach przodem, tyłem  i bokiem,

  - pchanie przed sobą dużych przedmiotów np. wózków, pojemnika z klockami,

  - wskakiwanie na poduszki i zeskakiwanie z nich obunóż i na jednej nodze,

  - chodzenie tyłem,

  - napieranie rękoma, stopami na ścianę - pchanie ściany,

  - machanie i odbijanie piłki plażowej lub balona rakietką do tenisa lub badmintona,

  - przeciąganie liny.

  • Układ przedsionkowy:

  - klęk prosty naprzeciwko partnera lub ściany. Łapanie piłki rzucanej przez partnera albo odbijanej o ścianę,

  - stanie z ramionami wzdłuż tułowia. Chodzenie po skakance ułożonej w linii prostej (palce jednej stopy dotykają pięty drugiej stopy). Na pierwszym etapie chodzenie do przodu, następnie do tyłu i bokiem,

  - bieg lub szybki marsz z natychmiastowym zatrzymaniem się na chwilę  i ponownym ruszaniem,

  - zabawa „kangur na łące” - podskoki obunóż w miejscu, do przodu, do tyłu, na boki,

  - przeskakiwanie z nogi na nogę,

  - przysiady i wstawanie,

  - skoki obunóż w przysiadzie,

  - leżenie przodem. Przekładanie przed sobą pudełka z jednej ręki do drugiej, odpoczynek,

  - turlanie się po podłodze (zmienny rodzaj podłoża: dywan, koc, wykładzina, karimata, materac) z nogami wyprostowanymi i rękoma ułożonymi wzdłuż ciała,

  - zabawy w przepychanie i siłowanie: dziecko i rodzic stykają się plecami, nogami, ramionami lub dłońmi.

  • Układ dotykowy:

  - zabawa „co to za przedmiot?” - wyczuwanie rzeczy bez udziału wzroku,

  - zabawa „sensoryczne pudełko”- napełnienie dużego plastikowego pudełka ryżem, makaronem, płatkami kukurydzianymi, kaszą gryczaną, piaskiem, wodą, nasionami, a następnie umieszczanie w środku kilku różnych przedmiotów. Ćwiczenie polega na zanurzaniu dłoni w pojemniku i znajdowaniu w nim przedmiotów. Można napełnić pudełko czymś ciepłym, zimnym, szorstkim albo gładkim,

  - wkładanie rąk i nóg do kosza wypełnionego piłeczkami, fasolą, kasztanami, gąbką,

  - dotykanie dłoni i przedramion materiałami o różnej fakturze,

  - malowanie na niby ramion, kolan, nóg, rąk głowy pędzlami różnej wielkości  i grubości, wałkami malarskimi, futerkiem,

  - toczenie piłki po ciele dziecka,

  - robienie kul z papieru o różnej fakturze i grubości (papier gazetowy, śniadaniowy, folia aluminiowa)  i rzucanie nimi do celu,

  - dotykanie dziecka palcem i lokalizowanie przez nie dotkniętego miejsca (dziecko ma oczy zamknięte),

  - rolowanie w koc - naleśnik, próby samodzielnego wydostania się  koca,

  - różnicowanie szczypania, drapania, opukiwania, oklepywania,

  - kreślenie na plecach dziecka różnych wzorów - zgadywanie,

  - używanie w kąpieli różnych myjek i szczotek,

  - masaż dłoni, stóp, karku, całego ciała - aparaty do masażu: ręczne, elektryczne  z różnymi końcówkami,wałki, rolki, szczoteczki, miotełki, piłki i różnym stopniu sprężystości i zróżnicowanej fakturze.

   

  Źródło:

  • Strona SENSO-REX,
  • Strona Fundacji Promitis,
  • „Trapia integracji sensorycznej. Ćwiczenia usprawniające bazowe układy zmysłowe i korygujące zaburzenia planowania motorycznego”, B. Odowska-Szlachcic, wyd. Harmonia,
  • „Uczę się przez ruch. Program terapii dzieci autystycznych i z niepełnosprawnością sprzężoną”, M. Kuleczka-Raszewska, D. Markowska, wyd. Harmonia.

  Wideo Bing

  Wideo Bing

  10.10.2024 r.

Ewa Czaplewska* w książce: Diagnoza zaburzeń rozwoju artykulacji, [w:] Diagnoza logopedyczna. Podręcznik akademicki przyjmuje, że rozwój mowy dziecka przebiega w następujący sposób:

ROZWÓJ MOWY

Okres melodii
Okres ten obejmuje czas od urodzenia dziecka do pierwszego roku życia. Już pierwszy "krzyk", z którym dziecko przychodzi na świat daje ogromne możliwości diagnostyczne odnośnie ogólnego rozwoju dziecka. Krzyk jest w tym czasie formą komunikacji dziecka z otoczeniem, jest także ćwiczeniem narządu oddechowego. Około 2-3 miesiąca pojawia się u niemowlęcia głużenie będące nieświadomym jeszcze treningiem aparatu artykulacyjnego. W drugim półroczu życia dziecka pojawia się gaworzenie . Jest to czynność zamierzona polegająca na powtarzaniu i naśladowaniu dźwięków mowy wydawanych przez siebie i otoczenie. W toku postępującego rozwoju dziecko zaczyna kojarzyć obraz otaczających je przedmiotów z ich dźwiękowymi odpowiednikami. Pod koniec pierwszego roku życia dziecko wykonuje proste polecenia i pojawiają się pierwsze wyrazy takie jak: [mama], [tata], [baba] itp.

Okres wyrazu
Okres ten obejmuje drugi rok życia dziecka. Używa już wielu samogłosek, wymawia znaczną ilość spółgłosek, np. [p, b, m, t, d, n, ś], czasem również [ć]. W tym okresie charakterystyczna jest realizacja pierwszej sylaby lub końcówki wyrazu. 
W miarę rozwoju sprawności aparatu artykulacyjnego dziecko coraz precyzyjniej wymawia nowe słowa pojawiające się w różnych sytuacjach życiowych. Najważniejsze osiągnięcia tego okresu to: rozszerzenie zakresu rozumianych słów i wypowiedzi, wzbogacenie słownika, opanowywanie struktury gramatycznej, doskonalenie wymowy.

Okres zdania
Okres ten obejmuje drugi i trzeci rok życia dziecka. W tym czasie wyłaniają się poszczególne kategorie gramatyczne, ustala się system fonologiczny, powiększa się słownik dziecka. Dziecko dwu i pół-letnie wymawia już samogłoski z wyjątkiem nosowych oraz spółgłoski: wargowe: [p,b,m]; zmiękczone :[p', b', m'] ; wargowo-zębowe: [v, v', f, f'] ; środkowo-językowe:[ś, ć, ź, ń, i, k', g'] ; tylnojęzykowe: [k, g, x];  przedniojęzykowo-zębowe: [t, d, n], ; przedniojęzykowo-dziąsłowe: [l]. Pod koniec okresu zdania mogą pojawić się głoski: [s, z, c, dz], a także [ š, ž, č, dż].

Okres swoistej mowy dziecięcej
Okres ten obejmuje czas od trzeciego roku życia dziecka do piątego.
Dziecko trzyletnie potrafi już wymawiać głoski poprawnie w izolacji, jednak w mowie spontanicznej są one jeszcze zamieniane. Wymowę dziecka w tym wieku cechuje zmiękczanie głosek. Głoski [s, z, c, dz]; [ š, ž, č, dž] często są wymawiane jako [ś, ź, ć, dź], a głoska [r] może być wymawiana jako [j].
Głoski przedniojęzykowo-dziąsłowe zaczynają się ustalać dopiero w wieku pięciu lat, choć ich prawidłowe brzmienie nie jest w tym czasie jeszcze wymagane.

Mowa sześciolatka powinna być już opanowana.

Opracowano na podstawie:
E. M. Minczakiewicz, Mowa-Rozwój- Zaburzenia- Terapia, Kraków 1997, Wydawnictwo Naukowe WSP,

1. Stecko, Zaburzenia mowy dzieci- wczesne rozpoznawanie i postępowanie logopedyczne, Warszawa 2002, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego,
   G. Demel, Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, Warszawa 2007, Wydawnictwo WSiP.

 Więcej na ten temat:

Etapy prawidłowego rozwoju mowy dziecka – PrimoPsyche

Wideo Bing

Wideo Bing

16.05.2024 r.

Ćwiczenia aparatu artykulacyjnego mają na celu: usprawnianie języka, warg, podniebienia i żuchwy,  opanowanie umiejętności świadomego kierowania ruchami narządów artykulacyjnych; wyrobienie wrażliwości miejsc i ruchów w jamie ustnej, istotnych dla prawidłowego wymawiania dźwięków, wyuczenie prawidłowego połykania.

ćwiczenia usprawniające wargi:

• Balonik - nadymanie policzków, usta ściągnięte (dla urozmaicenia bawimy się w baloniki, które pękają przekłute palcami ).
• Całuski - usta układamy w "dzióbek" i cmokamy posyłając do siebie buziaki.
• Niejadek - usta wciągamy w głąb jamy ustnej.
• Zmęczony konik - parskanie wargami.
• Podwieczorek pieska - chwytanie ustami np. chrupek
• Rybka - powolne otwieranie i zamykanie warg tworzących kształt koła, zęby "zamknięte"
• Świnka - wysuwanie obu warg do przodu, udając ryjek świnki.
• Wąsy - wysuwanie warg jak przy wymawianiu u, położenie na górnej wardze słomki lub ołówka i próby jak najdłuższego utrzymania.
• Drzwi do domu - buzia to domek krasnoludka, a wargi to drzwi do domku. Pokaż jak wargi ściągnięte do przodu, otwierają się i zamykają.
• Straż pożarna - wyraźne wymawianie samogłosek w parach: e o, i u, a u
• Suszarka - utrzymywanie przy pomocy warg słomki, wciąganie powietrza nosem, wydychanie przez słomkę na dłoń (odczuwanie ciepłego powietrza).
• Pojazdy - naśladowanie poprzez wibrację warg warkotu motoru, helikoptera itp.
• szybkie zmienianie układu ust „uśmiech”-„ryjek”,
• wykonywanie ruchów imitujących gwizdanie i cmokanie,
• zakładanie wargi dolnej na górną i odwrotnie,
•  nadymanie policzków i powolne wypuszczanie powietrza ustami lub nosem.

ćwiczenia usprawniające język:

• Przytrzymywanie czubkiem języka przy podniebieniu rodzynek, pastylek pudrowych, cukierków halls (z wgłębieniem w środku) itp.
• Zlizywanie nutelli, dżemu itp. z podniebienia przy szeroko otwartych ustach.
• Konik jedzie na przejażdżkę - naśladowanie konika stukając czubkiem języka o podniebienie, wydając przy tym charakterystyczny odgłos kląskania.
• Winda - otwórz szeroko buzię, poruszaj językiem tak, jakby był windą - raz do góry, raz do dołu.
• Chomik - wypycha policzki jedzeniem, a ty pokaż jak można wypchnąć policzki językiem, raz z prawej raz z lewej strony.
• Malarz - maluje sufit dużym pędzlem. Pomaluj pędzlem (językiem) swoje podniebienie, zaczynając od zębów w stronę gardła.
• Młotek - wbijamy gwoździe w ścianę. Spróbuj zamienić język w młotek i uderzaj o dziąsła tuż za górnymi zębami, naśladując wbijanie gwoździa.
• Żyrafa - ma długą szyję, wyciąga mocno szyję do góry. Otwórz szeroko usta i spróbuj wyciągnąć język do góry, najdalej jak potrafisz.
• Słoń - ma długą trąbę i potrafi nią wszędzie dosięgnąć. Ciekawe czy potrafisz dosięgnąć językiem do ostatniego zęba na górze i na dole, z prawej i lewej strony.
• wypychanie językiem policzków.

ćwiczenia żuchwy

• Zamykanie i otwieranie domku - szerokie otwieranie ust, jak przy wymawianiu głoski a, zęby są widoczne dzięki rozchylonym wargom.
• Grzebień - wysuwnie żuchwy, zakładanie i poruszanie dolnymi zębami po górnej wardze. Cofanie żuchwy, zakładanie i poruszanie górnymi zębami po dolnej wardze i brodzie.
• Krowa - naśladowanie przeżuwania.
• Guma do żucia – naśladowanie żucia gumy.

ćwiczenia podniebienia miękkiego

• Zmęczony piesek - język wysunięty z szeroko otwartych ust, wdychanie i wydychanie powietrza ustami.
• Chory krasnoludek – udawanie kasłania
• Balonik - nabieranie powietrza ustami, zatrzymanie w policzkach, następnie wypuszczanie nosem.
• Biedronka, parasol, sukienka itp. - przenoszenie kolorowych kółeczek poprzez wciąganie powietrza przez rurkę i przenoszenie na obrazek biedronki, parasolki, samochodu itp.
• Śpioch - chrapanie na wdechu i wydechu.

• Kukułka i kurka - wymawianie sylab:

ku - ko, ku -ko,

uku - oko, uku - oko,

kuku - koko, kuku - koko.

Bibliografia:

Demel G., Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola. WSiP, Warszawa 1978.
Hołyńska B., Zabawy rozwijające mowę dziecka. Warszawa 1986.

Kozłowska K., Zabawy logopedyczne i łatwe ćwiczenia, Kielce 2005
Sachajska E., Uczymy poprawnej wymowy. WSiP, Warszawa 1981.
Słodownik-Rycaj E., Gry i zabawy językowe. „ ŻAK”, Warszawa 2001.
Trawińska H., Zabawy rozwijające dla małych dzieci. PZWL, Warszawa 1988.
Wrzesińska M., chcę poprawnie wymawiać. Ćwiczenia logopedyczne – zeszyt 1 – 13. „Abedik”, Poznań 1999.

Więcej na ten temat:

Wideo Bing

https://www.bing.com/videos/riverview/relatedvideo?q=zabawy+logopedyczne&mid=07647577282D42BB372A07647577282D42BB372A&FORM=VIR

Logopedyczne - Koło fortuny

14.03.2024 r.

Słowo „autyzm” (ang. autism) wywodzi się z greckiego słowa autos, co oznacza „sam”. Do psychiatrii pojęcie to wprowadził Eugen Bleuler w 1911 roku dla określenia nieumiejętności utrzymywania relacji z otoczeniem.

Najczęstsze przyczyny autyzmu:

• czynniki genetyczne – uwarunkowane genem EN2 na chromosomie 7, a także innymi genami znajdującymi się na chromosomach 3,4,11
• wiek ojca – powyżej 40. lat, zwiększa się ryzyko wystąpienia autyzmu u dziecka
• zaburzenia metaboliczne, przede wszystkim nietolerancja glutenu i kazeiny,
• urazy okołoporodowe
• uszkodzenia centralnego układu nerwowego
• toksoplazmoza (wrodzona);
• dziecięce porażenie mózgowe;
• poważne infekcje i intensywne antybiotykoterapie w okresie niemowlęcym
• alergie i osłabiona odporność immunologiczna

Objawy autyzmu:

• mała  aktywność dziecka
• nieumiejętność okazywania zadowolenia i radości poprzez uśmiech
• mniejsza od rówieśników zdolność skupiania uwagi
• brak reakcji na własne imię, brak wskazywania

• unikanie kontaktu wzrokowego
• nie interesowanie się innymi dziećmi
• brak naśladowania
• brak/ opóźnienia w mowie
• brak komunikowania się w stosunku do dorosłych i rówieśników
• echolalie bezpośrednie (powtarzanie dźwięków a nawet całych zdań natychmiast po usłyszeniu)
• echolalie odroczone (powtórzenie zasłyszanej frazy po upływie pewnego czasu)

Objawy autyzmu w zakresie interakcji społecznych to m. in:

• dziecko nie wskazuje palcem, żeby pokazać, że coś je interesuje
• dziecko nie patrzy na przedmioty, które wskazuje rodzic
• małe zainteresowane ludźmi lub brak świadomości ich obecności
• trudności w inicjowaniu kontaktu, angażowaniu się w zabawy w grupie, zdobywaniu przyjaciół
• brak wchodzenia w role i udawania w zabawie (tzw. zabawa „na niby”)
• brak naśladowania
• trudności w rozumieniu uczuć lub mówieniu o uczuciach
• brak do dzielenia się osiągnięciami lub zainteresowaniami np. zabawkami

Objawy autyzmu w zakresie komunikacji to m. in:

• opóźniony rozwój mowy
• unikanie kontaktu wzrokowego
• ograniczona mimika twarzy
• trudności z odczytywaniem mimiki twarzy, tonu głosu, gestów
• nietypowy ton głosu lub nietypowy rytm mowy np. wymawianie każdego zdania jak pytania
• powtarzanie słów lub zdań tzw. echolalia np. w odpowiedzi na pytanie, powtarza je, zamiast udzielenia odpowiedzi
• wypowiedzi mogą sprawiać wrażenie nieadekwatnych do sytuacji
• trudność w komunikowaniu potrzeb lub pragnień
• nie rozumienie poczucia humoru, ironii, metafor

Objawy autyzmu w zakresie usztywnionych zachowań to m. in:

• przywiązanie do rutyny np. dziecko nalega na chodzenie dokładnie tą samą drogą do szkoły lub jedzenie na tym samym talerzu
• trudności z adaptacją do zmian w planie lub w środowisku np. przemeblowanie, zmiana godziny wyjścia do szkoły
• nietypowe przywiązanie do zabawek lub obiektów tj. klucze, włączniki światła, nitki
• zainteresowanie wąską dziedziną wiedzy np. rozkłady jazdy tramwaju, dinozaury, liczby, odkurzacze określonej marki
• spędzanie dużej ilości czasu na układaniu zabawek w specyficzny sposób, obserwowaniu poruszających się przedmiotów (np. wentylator, pralka), koncentrowanie się na specyficznej części przedmiotu (np. kółko od auta)
• wielokrotne powtarzanie ruchów tj. trzepotanie rękami na wysokości oczu, kręcenie się wokół własnej osi – tzw. stereotypie ruchowe lub autostymulacje

Co może wskazywać na trudności sensoryczne u dzieci z autyzmem?

• zakrywanie uszu w reakcji na niektóre dźwięki
• niechęć do przytulania lub dotyku
• poszukiwanie wrażeń zmysłowych np. mocne podskakiwanie, wpatrywanie się w światło
• silne reakcje w odpowiedzi na bodźce np. płacz po dotknięciu specyficznej faktury przedmiotu np. sypkich rzeczy – piasek, kasza, ryż

Diagnozę autyzmu otrzymują osoby, które wykazują objawy we wszystkich 3 sferach charakterystycznych dla spektrum autyzmu (triada autyzmu: relacje z ludźmi, komunikacja i elastyczność zachowania). Objawy pojawiły się przed 3 rokiem życia - diagnoza autyzmu stawiana jest we wczesnym dzieciństwie. 

Autyzm atypowy różni się od autyzmu dziecięcego późniejszym wystąpieniem objawów (po 3 roku życia) lub mniejszą ilością objawów – kiedy występuje wiele objawów autyzmu, ale nie wszystkie kryteria diagnostyczne autyzmu są spełnione.

Osoby z Zespołem Aspergera mają inteligencję w normie. Zespół Aspergera różni się od autyzmu brakiem opóźnienia w rozwoju mowy.

Wspieranie rozwoju ma na celu umożliwienie dziecku uzyskania jak najpełniejszych możliwości uczenia się, komunikowania się, wchodzenia w relacje, samodzielności np. nawiązywanie przyjaźni w szkole, uczenie się mowy lub alternatywnych sposobów komunikacji, radzenie sobie z frustracją i stresem, samodzielne podejmowanie wyzwań.

Książki, które warto przeczytać

Ewa Pisula „Autyzm – przyczyny, symptomy, terapia”

Barry M. Prizant, Tom Fields-Meyer “Niezwyczajni ludzie. Nowe spojrzenie na autyzm”

Ellen Notbohm „10 rzeczy, które chciałoby Ci powiedzieć dziecko z autyzmem”

Kate Wilde „Logistyka autyzmu.

Ellen Notbohm, Veronica Zysk „1001 porad dla rodziców i terapeutów dzieci z autyzmem i zespołem Aspergera”

Więcej na ten temat:

Wideo Bing                                                               

Wideo Bing

Wideo Bing

10 wskazówek dotyczących pracy z dziećmi autystycznymi | Carepatron

08.12.2023 r.

PROCEDURA INTERWENCJI W PRZYPADKU KRZYWDZENIA DZIECI W PRZEDSZKOLU MIEJSKIM NR 107 W ŁODZI

                                                                     Wstęp
Niniejszy dokument określa najważniejsze zasady oraz sposoby postępowania pracowników przedszkola wobec dzieci dla zapewnienia im bezpieczeństwa fizycznego
i psychicznego. Naczelną zasadą wszystkich działań podejmowanych przez pracowników przedszkola jest działanie dla dobra dziecka i w jego najlepszym interesie. Pracownik placówki traktuje dziecko z szacunkiem oraz uwzględnia jego potrzeby. Niedopuszczalne jest stosowanie przez pracownika/opiekuna wobec dziecka przemocy w jakiejkolwiek formie. Pracownik przedszkola, realizując cele ochrony dzieci, działa w ramach obowiązującego prawa, przepisów wewnętrznych przedszkola oraz swoich kompetencji.

Rozdział I

Słownik terminów

1. Pracownikiem przedszkola w rozumieniu niniejszej procedury jest każda osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej, a także inne osoby okresowo pracujące z dziećmi, w tym wolontariusze, praktykanci i osoby skierowane na staż.
2. Dzieckiem jest każda osoba będąca na liście wychowanków
3. Opiekunem dziecka jest osoba uprawniona do reprezentacji dziecka, w szczególności jego rodzic lub opiekun W myśl niniejszego dokumentu opiekunem dziecka jest również rodzic zastępczy.
4. Zgoda rodzica lub opiekuna prawnego dziecka oznacza zgodę co najmniej jednego z   rodziców dziecka lub co najmniej jednego z opiekunów prawnych Jednak  w przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka lub opiekunami prawnymi dziecka należy poinformować rodziców lub opiekunów prawnych o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez sąd rodzinno-opiekuńczy.
5. Przez krzywdzenie dziecka należy rozumieć popełnienie czynu zabronionego lub czynu karalnego na szkodę dziecka przez jakąkolwiek osobę, w tym pracownika placówki lub zagrożenie dobra dziecka, w tym jego zaniedbywanie.
6. Osoba odpowiedzialna za procedurę ochrony dzieci przed krzywdzeniem to dyrektor przedszkola lub inna osoba wyznaczona przez niego, sprawująca nadzór nad realizacją procedury ochrony dzieci przed krzywdzeniem.
7. Dane osobowe dziecka to wszelkie informacje umożliwiające identyfikację

Rozdział II

Rozpoznawanie i reagowanie na czynniki ryzyka krzywdzenia dzieci

1. Pracownicy przedszkola mają niezbędną wiedzę i w ramach wykonywanych obowiązków zwracają uwagę na czynniki ryzyka krzywdzenia dzieci.
2. W przypadku zidentyfikowania czynników ryzyka, pracownicy placówki zwracają się do osoby odpowiedzialnej za realizację procedury ochrony dzieci przed krzywdzeniem, która podejmuje rozmowę z rodzicami/opiekunami prawnymi, przekazując informacje na temat dostępnej oferty wsparcia i motywując ich do szukania dla siebie
3. Pracownicy monitorują sytuację i dobrostan dziecka, w szczególności poprzez:
   • bieżącą obserwację zachowania dziecka, jego stanu zdrowia i samopoczucia,
   • analizę wytworów dziecka, jeśli mają do tego kompetencje,
   • rozmowy z dzieckiem, rodzicami/opiekunami, innymi nauczycielami/osobami pracującymi z dzieckiem, zgodnie ze swoimi uprawnieniami,
   • analizę dokumentów oraz informacji, do których dany pracownik ma uprawniony dostęp.
   • wypełniając „Kwestionariusz diagnostyczny – oceny ryzyka występowania przemocy wobec dziecka” (załącznik nr 3)

Rozdział III

Procedura interwencji w przypadku krzywdzenia dziecka

1. W przypadku stwierdzenia przez pracownika przedszkola podejrzenia, że dziecko jest krzywdzone, pracownik ma obowiązek sporządzenia notatki służbowej – załącznik nr 1 – i przekazania uzyskanej informacji dyrektorowi
2. Dyrektor przedszkola wzywa rodziców lub opiekunów prawnych dziecka,
   którego krzywdzenie podejrzewa, w celu poinformowania ich o podejrzeniu.
3. Wychowawca grupy, do której uczęszcza dziecko, sporządza opis sytuacji przedszkolnej i rodzinnej dziecka na podstawie rozmów z dzieckiem, osobami pracującymi z dzieckiem i rodzicami lub opiekunami prawnymi dziecka oraz ustala plan pomocy
4. Plan pomocy dziecku powinien zawierać wskazania dotyczące:
   • podjęcia przez instytucję działań w celu zapewnienia dziecku bezpieczeństwa, w tym zgłoszenie podejrzenia krzywdzenia do odpowiedniej instytucji,
   • wsparcia, jakie placówka oferuje dziecku,
   • skierowania dziecka do specjalistycznej placówki w celu uzyskania pomocy, jeżeli istnieje taka
5. W uzasadnionych przypadkach (np. dotyczących wykorzystywania seksualnego oraz znęcania się fizycznego i psychicznego o dużym nasileniu) dyrektor powołuje zespół interwencyjny, w skład którego mogą wejść: psycholog, wychowawca dziecka, dyrektor, inni pracownicy mający wiedzę o krzywdzeniu dziecka lub o dziecku, dalej określani jako zespół
6. Zespół interwencyjny sporządza plan pomocy dziecku, spełniający wymogi określone
   w pkt 4 niniejszego rozdziału, na podstawie opisu sporządzonego przez członków zespołu.
7. W przypadku gdy podejrzenie krzywdzenia zgłosili opiekunowie dziecka, powołanie zespołu jest obligatoryjne. Zespół interwencyjny zaprasza opiekunów dziecka na spotkanie w celu omówienia zgłaszanego Z przebiegu spotkania sporządza się protokół.
8. Plan pomocy dziecku jest przedstawiany opiekunom dziecka przez osobę odpowiedzialną za procedurę ochrony dzieci w przedszkolu, z zaleceniem współpracy przy jego

W przypadku braku współpracy osoba odpowiedzialna za realizację tych ustaleń (inna niż dyrektor) zgłasza ten fakt dyrektorowi przedszkola.

9. Dyrektor przedszkola informuje rodziców lub opiekunów prawnych dziecka o obowiązku placówki polegającym na zgłoszeniu uzasadnionego podejrzenia krzywdzenia dziecka do odpowiedniej instytucji (prokuratura/policja, sąd rodzinno-opiekuńczy lub przewodniczący zespołu interdyscyplinarnego).
10. Dyrektor przedszkola, po  poinformowaniu  rodziców  lub  opiekunów  prawnych
     o uzasadnionym podejrzeniu krzywdzenia dziecka, w przypadku braku współpracy lub braku wyraźnej poprawy bezpieczeństwa dziecka składa zawiadomienie o podejrzeniu przestępstwa do prokuratury/policji lub składa wniosek o wgląd w sytuację rodziny do sądu rejonowego (wydziału rodzinnego i nieletnich) lub przesyła formularz „Niebieska Karta – A” do przewodniczącego zespołu
11. Dalszy tok postępowania leży w kompetencjach instytucji, do której zostało skierowane
12. W przypadku gdy podejrzenie krzywdzenia zgłosili opiekunowie dziecka, a podejrzenie to nie zostało potwierdzone, należy o tym fakcie poinformować na piśmie opiekunów
13. Z przebiegu interwencji sporządza się kartę interwencji, której wzór stanowi załącznik nr 2 do niniejszej Kartę załącza się do teczki indywidualnej dziecka.
14. Wszyscy pracownicy instytucji i inne osoby, które w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych podjęły informację o krzywdzeniu dziecka lub informacje
    z tym związane, są zobowiązane do zachowania tych informacji w tajemnicy, wyłączając informacje przekazywane uprawnionym instytucjom w ramach działań
15. Osoba odpowiedzialna za realizację procedury monitoruje sytuację dziecka,
    w szczególności nadzoruje wdrażanie zaplanowanych działań.
16. W przypadku zaistnienia podejrzenia krzywdzenia dziecka przez pracownika przedszkola procedura postępowania przebiega identycznie jak w przypadku zgłoszenia krzywdzenia przez rodziców/opiekunów prawnych, z tym że w przypadku zgłoszenia uzasadnionego podejrzenia krzywdzenia dziecka przez pedagoga zgodnie z przepisami w sprawie postępowania
17. Osoba odpowiedzialna za realizację procedury monitoruje sytuację dziecka,
    w szczególności nadzoruje wdrażanie zaplanowanych działań.

Rozdział IV

Zasady ochrony danych osobowych dziecka

1. Dane osobowe dziecka podlegają ochronie na zasadach określonych w przepisach
   o ochronie danych osobowych.
2. Pracownik przedszkola ma obowiązek chronienia danych osobowych, które przetwarza na zasadach określonych w polityce bezpieczeństwa przetwarzania danych osobowych obowiązującej w przedszkolu.
3. Dane osobowe dziecka są udostępniane wyłącznie osobom i podmiotom, którym udzielono upoważnienia do przetwarzania danych
4. Pracownik przedszkola jest uprawniony do przetwarzania danych osobowych dziecka i udostępniania tych danych w ramach pracy w zespole interdyscyplinarnym albo grupie roboczej zespołu interdyscyplinarnego, powołanych w trybie ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.
5. Pracownik przedszkola nie udostępnia przedstawicielom mediów informacji
   o dziecku ani jego opiekunach.
6. Pracownik przedszkola nie może udzielać informacji dotyczących sprawy dziecka lub jego opiekunów mediom, nawet wówczas gdy jest przeświadczony, że jego wypowiedź nie jest w żaden sposób
7. Pracownik przedszkola może wykorzystać informacje o dziecku w celach szkoleniowych lub edukacyjnych wyłącznie z zachowaniem anonimowości dziecka oraz w sposób uniemożliwiający identyfikację dziecka.

Rozdział V

Zasady ochrony wizerunku dziecka

1. Przedszkole, uznając prawo dziecka do prywatności i ochrony dóbr osobistych, zapewnia ochronę wizerunku dziecka.
2. W celu realizacji materiału medialnego można udostępnić mediom wybrane pomieszczenia placówki. Decyzję w sprawie udostępnienia pomieszczenia podejmuje
3. Dyrektor placówki, podejmując decyzję, o której mowa w punkcie poprzedzającym, poleca nauczycielowi przygotować wybrane pomieszczenie przedszkola w celu realizacji materiału medialnego w taki sposób, by uniemożliwić filmowanie przebywających na terenie przedszkola dzieci.
4. Pracownikowi przedszkola nie wolno umożliwiać przedstawicielom mediów utrwalania wizerunku dziecka (filmowanie, fotografowanie, nagrywanie głosu dziecka) na terenie placówki bez wyraźnej zgody (pisemnej, ustnej) opiekuna
5. Utrwalanie wizerunku i wypowiedzi dziecka przez pracowników przedszkola podczas zajęć wychowania przedszkolnego oraz rozpowszechnianie wizerunku i wypowiedzi dziecka na stronie internetowej przedszkola, na tablicach, materiałach promocyjnych wymaga złożenia przez opiekuna pisemnego oświadczenia.
6. Jeżeli wizerunek dziecka stanowi jedynie szczegół całości, takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza, zgoda na utrwalanie wizerunku dziecka nie jest

Rozdział VI

Zasady bezpiecznych relacji personel placówki – dziecko oraz procedura interwencji, gdy sprawcą krzywdzenia jest pracownik

1. Zabrania się stosowania przemocy fizycznej, w tym:
   • bicia, kopania,
   • szarpania, popychania,
   • policzkowania,

i innych czynów wskazujących na przemoc fizyczną wobec dziecka.

2. Zabrania się stosowania przemocy psychicznej, w tym:
   • zastraszania, grożenia,
   • wyzywania, przeklinania,
   • poniżania, szydzenia, wyśmiewania,
   • wywoływania poczucia winy,
   • zabraniania kontaktów z innymi osobami,
   • etykietowania i innych czynów wskazujących na przemoc psychiczną wobec
3. Zabrania się stosowania wykorzystywania
4. Zabrania się innych zachowań niedozwolonych, w tym:
   • niszczenia rzeczy osobistych,
   • zabierania rzeczy osobistych,
   • pozostawiania dzieci bez opieki,
   • zmuszania dzieci do jedzenia,
   • nienależytej uwagi kierowanej na dzieci i braku gotowości do natychmiastowej interwencji podczas zabaw w przedszkolu, na placu zabaw, podczas wycieczek i spacerów itp.

5. Pracownik w razie potrzeby pomaga dzieciom w trakcie korzystania z toalety,
   w opanowaniu czynności higienicznych, samoobsługowych, nawyków
6. W przedszkolu obowiązują określone zasady postępowania z dzieckiem w zakresie: kontaktu fizycznego, komunikacji werbalnej z dzieckiem, równego traktowania, czynności higieniczno-pielęgnacyjnych, dyscyplinowania dzieci: niedopuszczalne są kary cielesne (szarpanie, bicie, popychanie), słowne (wyzywanie, wyśmiewanie, krzyczenie).
7. W przypadku naruszenia powyższych zasad oraz stwierdzenia krzywdzenia dziecka przez pracownika przedszkola dyrektor przeprowadza rozmowę z pracownikiem, ustalając kontrakt zawierający działania eliminujące niepoprawne zachowanie oraz
8. Procedura interwencji zawarte w rozdziale III, w przypadku stwierdzenie krzywdzenia dziecka przez pracownika przedszkola, stosuje się

Rozdział VII
Monitoring stosowania procedury

1. Dyrektor placówki wyznacza pracownika jako osobę odpowiedzialną za procedurę ochrony dzieci przed krzywdzeniem.
2. Wyznaczona osoba jest odpowiedzialna za monitorowanie realizacji procedury, za reagowanie na sygnały jej naruszenia oraz proponowanie zmian w
3. Wyznaczony pracownik przeprowadza wśród pracowników, co dwa lata, ankietę monitorującą poziom realizacji Wzór ankiety stanowi załącznik nr 4.
4. W ankiecie pracownicy przedszkola mogą proponować zmiany procedury oraz wskazywać jej naruszenia w placówce.
5. Wyznaczona osoba opracowuje wypełnione przez pracowników placówki Sporządza na tej podstawie raport z monitoringu, który następnie przekazuje dyrektorowi przedszkola.
6. Dyrektor jako przewodniczący rady pedagogicznej, w porozumieniu z radą pedagogiczną przedszkola, wprowadza do procedury niezbędne zmiany i ogłasza pracownikom przedszkola jej nowe.

Rozdział VIII

         Przepisykońcowe

1. Procedura wchodzi w życie z dniem jej ogłoszenia.
2. Ogłoszenie następuje w sposób dostępny dla pracowników przedszkola i rodziców oraz opiekunów dzieci, na zebraniach z pracownikami, rodzicami, opiekunami oraz na stronie internetowej przedszkola (w zakładce „ Dla rodziców”).
3. Pracownicy przedszkola składają pisemne oświadczenie o niekaralności według wzoru stanowiącego załącznik nr 5, natomiast nauczyciele dostarczają oświadczenie
   o niekaralności. Oświadczenia dołącza się do akt osobowych pracowników.
4. Niniejszy dokument wchodzi w życie 9 listopada 2023 r.
5. Wszelkich zmian w opracowanym regulaminie może dokonać z własnej inicjatywy lub na wniosek rady pedagogicznej dyrektor placówki. Proponowane zmiany nie mogą być sprzeczne z prawem.

30.11.2023 r.

Procedury bezpieczeństwa obowiązujące w Przedszkolu Miejskim nr 107 w Łodzi

Cele procedur: 

• Zapewnienie bezpośredniej i stałej opieki oraz bezpieczeństwa dzieciom podczas ich pobytu w przedszkolu. 
• Zapewnienie profesjonalnych działań pracowników przedszkola gwarantujących każdemu dziecku prawidłową opiekę. 
• Dostosowanie metod i sposobów oddziaływań do wieku dzieci, ich możliwości rozwojowych z uwzględnieniem istniejących warunków. 

          I PROCEDURA-DOTYCZY ZAPEWNIENIA DZIECIOM BEZPIECZEŃSTWA W BUDYNKU PRZEDSZKOLA MIEJSKIEGO 107 W ŁODZI 

1. Nauczyciel ma obowiązek wejść do sali pierwszy, by sprawdzić czy warunki do prowadzenia zajęć nie zagrażają bezpieczeństwu dzieci jak i jego. W szczególności powinien zwrócić uwagę na stan szyb w oknach, stan instalacji – lampy, kontakty, gniazdka elektryczne, stan mebli i krzesełek.
2. Jeśli sala zajęć nie odpowiada warunkom bezpieczeństwa, nauczyciel ma obowiązek zgłosić to do dyrektora przedszkola celem usunięcia usterek. Do czasu usunięcia usterek nauczyciel ma prawo odmówić prowadzenia zajęć w danym miejscu. Natomiast, jeżeli zagrożenie pojawi się w trakcie trwania zajęć, należy natychmiast wyprowadzić dzieci z sali przerywając zajęcia i niezwłocznie powiadomić o zagrożeniu dyrektora przedszkola.
3. Nauczyciel odpowiada za stan zabawek, którymi bawią się dzieci. Każdorazowo przed rozpoczęciem zajęć nauczycielka powinna skontrolować salę zajęć, pomoce i zabawki.
4. Przed rozpoczęciem zajęć nauczyciel lub inna osoba pracująca w grupie (np. pracownik obsługi, pomoc nauczyciela) powinna zadbać o wywietrzenie sali.
5. Nauczyciel nie może pozostawić dzieci bez opieki. Jeśli musi wyjść z sali np. do toalety, telefonu, ma obowiązek zapewnić opiekę dzieciom na czas jego nieobecności przez innego nauczyciela, pomoc nauczyciela lub pracownika obsługi. Ta sytuacja nie zwalnia nauczyciela z odpowiedzialności za dzieci pozostawione w sali. Nauczyciel powinien ograniczyć swoją nieobecność do niezbędnego minimum.
6. W razie konieczności sprawowania dodatkowej opieki nad dzieckiem tj. zmiany bielizny z powodu zmoczenia się dziecka, nauczyciel może powierzyć dziecko pomocy nauczyciela, pracownikowi obsługi lub innemu nauczycielowi. Opiekę taką należy ograniczyć do minimum.
7. Jeśli dziecko potrzebuje udać się do szatni lub innego pomieszczenia przedszkola przechodzi tam i powraca pod opieką pomocy nauczyciela, pracownika obsługi lub innego nauczyciela.
8. Dzieciom, które już weszły do sali, nie wolno podczas dnia wychodzić z niej samowolnie, bez powodu i dozoru. Nie wolno im też samowolnie wychodzić z budynku przedszkola. Dziecko cały czas pobytu w przedszkolu jest otoczone opieką nauczyciela lub upoważnionego pracownika przedszkola.
9. Przez cały czas pobytu dzieci w przedszkolu należy zapewnić dzieciom odpowiednią opiekę i bezpieczeństwo również przez systematyczne kontrole zabezpieczeń wejść do placówki prowadzone przez pracowników obsługi lub osobę dyżurującą w szatni.
10. Podczas zabaw dowolnych w sali nauczyciel i pomoc nauczyciela zwracają uwagę na bezkonfliktową i bezpieczną zabawę dzieci, ich zgodne korzystanie ze wspólnych zabawek.
11. Nauczyciel obserwuje dzieci podczas zabaw, kierują zabawą lub ją inspiruje; ewentualnie ingeruje w konflikty między dziećmi, jeśli te nie są w stanie ich rozwiązać. W czasie zabaw dowolnych nauczyciel zwraca przede wszystkim uwagę na bezpieczeństwo dzieci.
12. Nauczyciel i pomoc nauczyciela w czasie sprawowania opieki nad dziećmi nie prowadzą żadnych prywatnych rozmów z innymi osobami, zarówno osobistych, jak i telefonicznych. Uwaga nauczyciela powinna być skupiona wyłącznie na powierzonych jego opiece dzieciach.
13. Nauczyciele zobowiązani są do zawierania z dziećmi umów/ reguł warunkujących ich bezpieczeństwo na terenie przedszkola: w budynku, na terenie przedszkolnym, na placu zabaw, w czasie wycieczek i spacerów oraz do egzekwowania przestrzegania tychże umów przez dzieci; nauczyciele powinni systematycznie przypominać dzieciom zawarte umowy.
14. Podczas wychodzenia grupy dzieci z sali, nauczyciel zobowiązany jest do zalecenia dzieciom ustawienia się określony sposób, przelicza je, a po wyjściu z dziećmi z sali inne osoby zatrudnione w grupie (pracownik obsługi, pomoc nauczyciela) sprawdzają, czy wszystkie dzieci opuściły pomieszczenie.
15. Nauczyciel zobowiązany jest do egzekwowania od dzieci spokojnego poruszania się w czasie przechodzenia do innych pomieszczeń przedszkola oraz na schodach.
16. Nauczyciel opuszcza oddział i dzieci z chwilą przyjścia drugiego nauczyciela, informując go o wszystkich sprawach dotyczących wychowanków.
17. Nauczycielowi nie wolno pozostawić dzieci w grupie pod opieką pomocy nauczyciela, pracownika obsługi lub bez opieki, gdy nie ma jeszcze zmiennika. Jeśli zmiennik spóźnia się do pracy, dyrektor ma prawo polecić nauczycielowi pozostanie w grupie. Polecenie dyrektora jest dla nauczyciela obowiązujące.
18. Nauczyciel jest zobowiązany natychmiast reagować na wszelkie dostrzeżone sytuacje lub zachowania dzieci stanowiące zagrożenie bezpieczeństwa dla innych.
19. W przypadku przebywania w sali więcej niż jednej grupy, wszystkie nauczycielki, pedagodzy specjalni oraz pomoce nauczyciela, czuwając nad bezpieczeństwem swojej grupy, mają baczenie na pozostałe dzieci i obowiązkowo reagują w sytuacji zagrożenia, bądź niewłaściwego zachowania dzieci.
20. Nauczyciele oraz inni pracownicy przedszkola nie mogą wykonywać żadnych zabiegów medycznych ani podawać lekarstw z wyłączeniem dziecka przewlekle chorego po spełnieniu warunków określonych w odpowiedniej procedurze.
21. W przypadku zaobserwowania u dziecka objawów chorobowych (np. gorączka, wymioty, biegunka, wysypka, omdlenia, itp.) lub zaistnienia zdarzenia, powodującego uraz (np. skaleczenie, stłuczenie, ukąszenie, itp.) nauczyciel ma obowiązek niezwłocznie powiadomić rodziców/prawnych opiekunów dziecka.
22. W przypadku zagrożenia życia lub zdrowia dziecka nauczyciel ma obowiązek wezwać pogotowie.
23. Żaden z pracowników, wykonujących swoją pracę na terenie przedszkola, nie może stwarzać zagrożenia dla dzieci, pracowników i innych osób przebywających na terenie przedszkola.
24. Pracownicy obsługi mają obowiązek przechowywać narzędzia pracy i środki czystości w miejscach do tego przeznaczonych, odpowiednio zabezpieczonych przed dostępem dzieci.
25. Wszyscy pracownicy powinni posiadać odpowiednie przeszkolenia z zakresu bhp, ochrony ppoż. oraz pierwszej pomocy przedmedycznej.

          II PROCEDURA-DOTYCZY ZAPEWNIENIA DZIECIOM BEZPIECZEŃSTWA NA PLACU ZABAW W PRZEDSZKOLU MIEJSKIM NR 107 W ŁODZI 

1. Podczas pobytu dzieci na terenie przedszkolnym od pierwszych dni września uczy się je korzystania z urządzeń terenowych zgodnie z zasadami bezpieczeństwa. Ustala się normy
   i zasady korzystania z tego sprzętu.
2. Codziennie rano ogrodnik sprawdza teren przedszkola i likwiduje ewentualne zagrożenia; w razie potrzeby, powiadamia o nich dyrektora przedszkola, a ten powiadamia nauczycieli grup.
3. Nauczyciel wychodzi do ogrodu z dziećmi po uprzednim sprawdzeniu stanu terenu i sprzętu przez pracownika gospodarczego lub inną osobę wyznaczoną przez dyrektora. Jeśli mimo tego nauczyciel zauważy usterki uniemożliwiające zapewnienie dzieciom bezpiecznych warunków pobytu i zabawy. Niezwłocznie informuje o tym dyrektora przedszkola i nie korzysta z tej części terenu do czasu usunięcia zagrożenia.
4. Nauczyciel przestrzega zasady, aby zabawy były organizowane zgodnie z regulaminem bezpiecznego użytkowania placu zabaw/terenu przedszkolnego umieszczonego na placu zabaw/terenie przedszkolnym.
5. W czasie pobytu dzieci na placu zabaw/ terenie przedszkolnym bezpośrednią opiekę nad dziećmi sprawuje nauczyciel.
6. Nauczyciel zobowiązany jest sprawdzać stan liczebny dzieci przed wyjściem na plac zabaw/teren przedszkolny, w trakcie pobytu i przed powrotem do sali.
7. Podczas pobytu dzieci na placu zabaw/terenie przedszkolnym nauczyciel ma obowiązek czuwania nad bezpieczeństwem i organizowania dzieciom warunków do bezpiecznej zabawy.
8. Podczas pobytu na placu zabaw/ terenie przedszkolnym dziecko może skorzystać z toalety znajdującej się w budynku przedszkola, udając się tam i powracając tylko pod opieką pomocy nauczyciela lub innego pracownika przedszkola upoważnionego przez nauczyciela lub wyznaczonego przez dyrektora przedszkola.
9. W czasie pobytu dzieci na placu zabaw/terenie przedszkolnym furtka/brama wjazdowa powinny być zamknięte; czuwa nad tym pracownik gospodarczy lub inna osoba wyznaczona przez dyrektora.
10. Ilość dzieci przebywających na placu zabaw należy dostosować do jego powierzchni oraz zainstalowanego na nim sprzętu zabawowego.
11. Podczas pobytu w tym samym czasie dzieci z kilku grup przedszkolnych na placu zabaw/ terenie przedszkolnym niedopuszczalne jest gromadzenie się nauczycielek oraz innych osób sprawujących opiekę nad dziećmi w jednym miejscu.
12. W przypadku przebywania na terenie przedszkolnym więcej niż jednej grupy, wszystkie nauczycielki oraz pomoc nauczyciela czuwając nad bezpieczeństwem swojej grupy, mają baczenie na pozostałe dzieci i obowiązkowo reagują w sytuacji zagrożenia, bądź niewłaściwego zachowania dzieci.
13. 1 Nauczyciel, pomoc nauczyciela w czasie sprawowania opieki nad dziećmi nie prowadzą żadnych prywatnych rozmów z innymi osobami, zarówno osobistych, jak i telefonicznych. Uwaga nauczyciela jest skupiona wyłącznie na powierzonych jego opiece dzieciach.
14. W czasie dużego nasłonecznienia dzieci powinny być zaopatrzone w nakrycia głowy i w miarę możliwości przebywać w zacienieniu.
15. Nauczyciel nie organizuje zajęć z dziećmi na powietrzu w warunkach atmosferycznych ku temu niesprzyjających (zbyt niska lub zbyt wysoka temperatura, burza)
16. Dzieci wychodzą z przedszkola i wracają z terenu zabaw kolumną prowadzoną przez nauczyciela. Nauczyciel przed opuszczeniem terenu ma obowiązek sprawdzić czy wszystkie dzieci będące w danym dniu w jego grupie znajdują się w kolumnie. Kolumnę prowadzi nauczyciel, a pomoc nauczyciela lub pracownik obsługi zamyka kolumnę.

          III PROCEDURA-DOTYCZY POSTĘPOWANIA W RAZIE SAMOWOLNEGO OPUSZCZENIA PRZEZ DZIECKO SALI W PRZEDSZKOLU MIEJSKIM NR 107 W ŁODZI. 

1. Nauczyciel powinien systematycznie, wielokrotnie w ciągu dnia, kontrolować stan osobowy powierzonej mu grupy.
2. Biurko powinno stać w takim miejscu, aby nauczyciel swobodnie mógł obserwować zarówno bawiące się dzieci, jak i drzwi wejściowe do sali.
3. Od pierwszych dni pobytu w przedszkolu dzieci należy uczyć norm dotyczących bezpiecznego zachowania się w grupie, m.in. zasady bezwzględnego zakazu oddalania się.
4. Drzwi wejściowe do placówki powinny być zamknięte. Za kontrolowanie zamknięcia drzwi odpowiada osoba dyżurująca w szatni lub -po godzinach jej pracy-osoba wyznaczona przez dyrektora przedszkola.
5. Gdy nauczyciel zauważy, że jedno z dzieci samowolnie opuściło salę, niezwłocznie podejmuje działania zmierzające do odnalezienia dziecka na terenie placówki.
6. Nauczyciel natychmiast prosi o pomoc innych pracowników z grupy: pomoc nauczyciela, pracownika obsługi; osoby te poszukują dziecka na terenie przedszkola.
7. Po sprowadzeniu dziecka do grupy nauczyciel informuje o zdarzeniu dyrektora przedszkola i rodziców dziecka.
8. Nauczyciel sporządza notatkę służbową, dokładnie opisując okoliczności zdarzenia.
9. Nauczyciel przeprowadza rozmowę z dzieckiem, próbując wyjaśnić przyczyny zdarzenia i zapobiec podobnym incydentom. W razie problemów prosi o pomoc psychologa.
10. W przypadku nieodnalezienia dziecka na terenie placówki, dyrektor powiadamia policję i zawiadamia o tym fakcie rodziców/opiekunów dziecka. Wdrażane jest postępowanie zgodne z procedurą
    
    IV PROCEDURA-DOTYCZY POSTĘPOWANIA W RAZIE SAMOWOLNEGO OPUSZCZENIA PRZEZ DZIECKO TERENU PRZEDSZKOLA MIEJSKIEGO NR 107 W ŁODZI. 

1. Gdy nauczyciel zauważy samowolne oddalenie dziecka z terenu placówki, niezwłocznie przekazuje grupę pod opiekę innego nauczyciela lub upoważnionego pracownika przedszkola.
2. Nauczyciel natychmiast informuje o zaginięciu wychowanka dyrektora placówki (w razie jego absencji nauczyciela wyznaczonego do zastępowania podczas jego nieobecności) który powiadamia policję oraz rodziców/prawnych opiekunów dziecka.
3. Dyrektor (w razie jego absencji nauczyciel wyznaczony do zastępowania podczas jego nieobecności) zarządza akcję poszukiwawczą w najbliższym otoczeniu przedszkola; akcją kieruje nauczyciel z grupy, do której uczęszcza zaginione dziecko, a uczestniczą w niej pracownicy przedszkola wyznaczeni imiennie przez dyrektora.
4. W przypadku odnalezienia dziecka przez pracowników przedszkola i przyprowadzenia go do placówki, dyrektor informuje o tym fakcie rodziców/prawnych opiekunów oraz policję.
5. Dyrektor (w razie jego absencji nauczyciel wyznaczony do zastępowania podczas jego nieobecności) może wezwać pomoc medyczną, gdy uzna, iż w czasie swojego zaginięcia dziecko mogło doznać uszczerbku na zdrowiu.
6. Rodzice dziecka zobowiązani są do natychmiastowego stawienia się w przedszkolu w celu wyjaśnienia zaistniałej sytuacji.
7. W obecności rodziców przeprowadzona jest rozmowa z dzieckiem, mająca na celu wyjaśnienie przyczyn zdarzenia. W rozmowie może uczestniczyć psycholog.
8. Nauczyciel sporządza z całego zdarzenia notatkę służbową.
9. Dyrektor podejmuje dalsze kroki zmierzające do wyjaśnienia okoliczności zdarzenia oraz do zwiększenia bezpieczeństwa dzieci na terenie przedszkola.

          V PROCEDURA-DOTYCZY MONITOROWANIA OSÓB WCHODZĄCYCH I OPUSZCZAJĄCYCH TEREN PRZEDSZKOLA MIEJSKIEGO NR 107 W ŁODZI. 

1. Każdy pracownik przedszkola ma obowiązek monitorowania osób wchodzących na teren przedszkola.
2. Z chwilą spotkania obcej osoby lub zauważeniu jej na terenie przedszkolnym każdy pracownik przejmuje kontrolę nad ta osobą, w szczególności prosi ją o:
   – podanie celu wizyty
   – nazwiska osoby, z którą chce się widzieć 
   – prowadzi ją do właściwej celowi wizyty osoby. 
3. Po załatwieniu sprawy osoba, do której przyszedł interesant odprowadza go do drzwi przedszkola; jeżeli nie może opuścić stanowiska pracy prosi innego pracownika
   o odprowadzenie interesanta i zamknięcie drzwi wejściowych.
4. W przypadku, gdy obca osoba zachowuje się podejrzanie np. nie ujawnia celu wizyty lub zachowuje się nienaturalnie bądź agresywnie, pracownik natychmiast powiadamia dyrektora.
5. W sytuacjach, które nie zostały uregulowane niniejszą procedurą, decyzję o trybie postępowania podejmuje dyrektor przedszkola.

          VI PROCEDURA-DOTYCZY PRZYPADKU, GDY NAUCZYCIEL ZNAJDUJE NA TERENIE PRZEDSZKOLA MIEJSKIEGO NR 107 W ŁODZI NIEBEZPIECZNE PRZEDMIOTY I RZECZY. 
     1. Nauczyciel podejmuje działania uniemożliwiające dzieciom kontakt z niebezpiecznymi przedmiotami lub środkami: 
         – zachowując środki ostrożności – zabezpiecza przedmioty i rzeczy przed dostępem do nich osób niepowołanych. Powiadamia o zaistniałym zdarzeniu dyrektora przedszkola.
     2. Sporządza notatkę służbową z zaistniałego zdarzenia po zakończeniu działań interwencyjnych.
     3. W przypadku niemożności samodzielnego usunięcia zagrożenia nauczyciel wyprowadza dzieci z terenu przedszkola i niezwłocznie powiadamia dyrektora (osobiście, telefonicznie lub za
         pośrednictwem osób trzecich).
    4. Dyrektor zawiadamia odpowiednie służby (straż pożarną, policję), które podejmują stosowne działania.

          VII PROCEDURA-DOTYCZY ZNALEZIENIA NIEBEZPIECZNEGO PRZEDMIOTU U WYCHOWANKA.

1. Nauczyciel monitoruje wchodzące do sali dzieci, zwracając uwagę na przedmioty przynoszone przez nie do przedszkola.
2. W przypadku przyniesienia przez dziecko niebezpiecznego przedmiotu, nauczyciel natychmiast go zabiera i zabezpiecza.
3. Nauczyciel powiadamia dyrektora o zaistniałym zdarzeniu.
4. Dyrektor powiadamia rodziców/prawnych opiekunów dziecka o powstałym zagrożeniu.
5. Dyrektor przeprowadza rozmowę z rodzicami/prawnymi opiekunami, w celu wyjaśnienia zaistniałej sytuacji i uświadomienia konsekwencji zabawy takimi przedmiotami.
6. Nauczyciel oddaje przedmiot niebezpieczny rodzicom.
7. Nauczyciel sporządza notatkę służbową z zaistniałego zdarzenia.

          VIII PROCEDURA-DOTYCZY ZAPEWNIENIA BEZPIECZEŃSTWA DZIECIOM W CZASIE ZAJĘĆ DODATKOWYCH W PRZEDSZKOLU MIEJSKIM NR 107 W ŁODZI.

1. Osoba prowadząca zajęcia dodatkowe tj. logopeda, terapeuta, anglista, instruktor zajęć sportowych, nauczyciel przedszkola, przeprowadzą je w czasie wynikającym z tygodniowego rozkładu zajęć, a w wyjątkowych sytuacjach w czasie uzgodnionym z dyrektorem przedszkola.
2. Zajęcia prowadzone są zgodnie z ustalonym harmonogramem.
3. Od momentu opuszczenia sali przez dzieci, do momentu powrotu, osoba prowadząca zajęcia dodatkowe w pełni odpowiada za ich bezpieczeństwo.
4. Osoba prowadząca zajęcia dodatkowe odprowadza i przyprowadza wszystkie dzieci razem. Nie dopuszcza się samowolnego wyjścia dzieci z zajęć.
5. Nie dopuszcza się pozostawienia dzieci bez opieki podczas zajęć dodatkowych.
6. Osoba prowadząca zajęcia dodatkowe na bieżąco zgłasza nauczycielowi zauważone, niepokojące zachowania dzieci.
7. Osoba prowadząca zajęcia dodatkowe, każdorazowo sprawdza obecność dzieci na zajęciach, odnotowuje w dzienniku stan dzieci i temat realizowany w danym dniu.
8. W przypadku konieczności opuszczenia sali zajęć przez osobę prowadzącą zajęcia dodatkowe, opieka nad dziećmi przekazywana jest nauczycielowi.

         IX PROCEDURA-DOTYCZY POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU, GDY DO PRZEDSZKOLA MIEJSKIEGO NR 107 W ŁODZI UCZĘSZCZA DZIECKO PRZEWLEKLE CHORE. 

4. Leki w przedszkolu mogą być podawane w szczególnych przypadkach, po to, aby umożliwić dziecku przewlekle choremu korzystanie z edukacji przedszkolnej.
5. Zgodę na podawanie leków dziecku może wyrazić nauczyciel, który odbył szkolenie z zakresu postępowania z dzieckiem przewlekle chorym w przedszkolu.
6. Jeśli nauczyciel wyrazi zgodę na podawanie dziecku leków w przedszkolu, dyrektor podejmuje następujące kroki:
   -zobowiązuje rodziców/opiekunów prawnych do przedłożenia pisemnego zaświadczenia lekarskiego o chorobie dziecka i o konieczności podawania leku na terenie placówki oraz nazwie leku, sposobie i okresie jego podawania; 
   -wymaga od rodziców/opiekunów prawnych upoważnienia do podawania leku dziecku przewlekle choremu, kontroli cukru we krwi u dziecka chorego na cukrzycę lub podawania leków wziewnych dziecku choremu na astmę; 
   -na podstawie zaświadczenia lekarskiego i upoważnienia od rodziców/ opiekunów prawnych, wyznacza spośród pracowników, za ich zgodą, dwie osoby do podawania leku dziecku, z których:  
                -jedna podaje lek i odnotowuje ten fakt w rejestrze podawanych leków poprzez zapisanie imienia i nazwiska dziecka, nazwy podanego leku, daty i godziny podania oraz dawki; 
               -druga nadzoruje wyżej wymienione czynności; 
               -obie wyznaczone osoby są zobowiązane potwierdzić podanie leku  i nadzorowanie tej czynności, składając czytelne podpisy pod sporządzonym rejestrem. 
   4. Leki należy przechowywać w zamknięciu, we wcześniej ustalonym miejscu.
   5. W przypadku konieczności stosowania u dziecka diety specjalistycznej:
       -rodzice składają wniosek do dyrektora przedszkola wraz z opisem zaleceń lekarza dotyczących diety;  
       -dyrektor podejmuje działania wdrażające – powiadamia nauczycieli oraz pracowników kuchni. 

          X PROCEDURA-PROCEDURA PRZYPROWADZANIA I ODBIERANIA DZIECI W PRZEDSZKOLU MIEJSKIM NR 107 W ŁODZI. 

 Cele procedury 
Określenie szczegółowych obowiązków rodziców i nauczycieli i pracowników przedszkola podczas przyprowadzania do przedszkola i odbierania z przedszkola dzieci przez rodziców (opiekunów prawnych) lub upoważnioną przez nich osobę, zapewniającą dziecku pełne bezpieczeństwo. 

Zakres procedury 
Procedura dotyczy nadzoru nad dziećmi od momentu wyjścia z rodzicami z domu do przedszkola do momentu odebrania dziecka z przedszkola, czyli przekazania go w ręce rodziców. 

Uczestnicy postępowania – zakres odpowiedzialności 

Rodzice (prawni opiekunowie): 

• przyprowadzają i odbierają dzieci w ustalonych godzinach, 
• upoważniają inne osoby do odbierania dzieci z przedszkola, 
• odpowiadają za bezpieczeństwo dzieci do momentu przekazania pod opiekę pracowników przedszkola

Nauczycielki: 

• przyjmują upoważnienia rodziców do odbierania dzieci przez inne osoby,  
• przekazują listę osób upoważnionych do odbioru dziecka wraz z danymi do osoby dyżurującej w szatni 
• w razie najmniejszych wątpliwości sprawdzają zgodność danych osoby odbierającej dziecko z przedszkola z dokumentem tożsamości 
• odpowiadają za bezpieczeństwo dzieci od momentu przyprowadzenia go do sali do chwili odebrania przez rodzica lub osobę upoważnioną

Pracownicy pomocniczo-obsługowi dyżurujący w szatni 

• zapoznają się z listą osób upoważnionych do odbioru dziecka,  
• w razie wątpliwości upewniają się, czy dziecko jest odbierane przez osobę wskazaną,  
• ponoszą współodpowiedzialność za bezpieczeństwo dziecka od momentu odebrania go od rodzica do momentu przekazania do sali nauczycielowi oraz od momentu zabrania dziecka z sali do momentu przekazania go rodzicowi w szatni 

Sposób prezentacji procedury: 

Zapoznanie rodziców z obowiązującymi w placówce procedurami na zebraniu organizacyjnym we wrześniu każdego roku szkolnego. 
Udostępnienie dokumentu na tablicy ogłoszeń w przedszkolu. 
Zapoznanie wszystkich pracowników przedszkola z treścią procedury 

OPIS PROCEDURY 

Przyprowadzanie dzieci 

• Za bezpieczeństwo dzieci w drodze do przedszkola i z przedszkola odpowiadają rodzice. 
• Rodzice powierzają dziecko osobie dyżurującej w szatni lub osobiście wprowadzają dziecko do sali. 
• Rodzice, którzy zdecydują, że dziecko ich będzie samodzielnie wchodziło do sali, biorą na siebie pełną odpowiedzialność za bezpieczeństwo swojego dziecka w czasie przechodzenia z szatni do sali.   
• Nauczycielka przedszkola nie ponosi odpowiedzialności za życie, zdrowie i bezpieczeństwo dziecka pozostawionego przez rodziców samotnie na terenie przedszkola oraz przed wejściem do budynku, w szatni lub przed zamkniętymi drzwiami sali zajęć bez opieki woźnej. 
• Rodzice mają obowiązek przyprowadzić do przedszkola dziecko zdrowe. Wszelkie dolegliwości dziecka są zobowiązani zgłaszać nauczycielowi i udzielić wyczerpujących informacji na ten temat. 
• Nauczyciel ma prawo odmówić przyjęcia dziecka, jeśli jego stan sugeruje, że nie jest zdrowe. 
• Dziecko należy przyprowadzać do przedszkola do godziny 8:15. Jeśli wyjątkowo, dziecko będzie przyprowadzone później, należy poinformować przedszkole o późniejszym przybyciu dziecka.  

Odbieranie dzieci 

• Dzieci powinny być odbierane z przedszkola najpóźniej o godzinie 16:50. 
• Odbiór dzieci z przedszkola jest możliwy wyłącznie przez rodziców lub inne osoby dorosłe przez nich upoważnione. 
• Wydanie dziecka innym osobom niż rodzice może nastąpić tylko w przypadku pisemnego upoważnienia do odbioru dziecka, podpisanego przez rodziców. 
• Przedszkole nie wydaje dziecka na prośbę rodzica zgłaszaną telefonicznie. 
• W szatni muszą znajdować się listy zbiorcze osób upoważnionych do odbioru dzieci  z każdej grupy wiekowej. 
• Obowiązkiem nauczycieli i osoby pełniącej dyżur w szatni jest upewnienie się, czy dziecko jest odbierane przez osobę wskazaną w upoważnieniu. 
• Osoba upoważniona w momencie odbioru dziecka powinna posiadać przy sobie dowód osobisty i na żądanie pracownika dyżurującego okazać go. 
• Nauczyciel w razie najmniejszych wątpliwości ma obowiązek sprawdzić zgodność danych osoby odbierającej dziecko z przedszkola z dokumentem tożsamości. 
• Jeżeli okaże się, że dane nie są zgodne, nauczyciel powiadamia rodziców i dyrektora przedszkola oraz nie wydaje dziecka do wyjaśnienia sprawy. 
• Rodzice są zobowiązani przekazać aktualne numery telefonów nauczycielowi. 
• Nauczyciele sprawują opiekę nad dzieckiem od chwili przyjęcia go od osoby przyprowadzającej (rodzic, woźna) aż do momentu przekazania dziecka woźnej lub rodzicom czy też upoważnionej osobie. 

Postępowanie w sytuacji nieodebrania dziecka z przedszkola lub zgłoszenia się po dziecko osoby niemogącej sprawować opieki 

• W przypadku braku możliwości odebrania dziecka z przedszkola do godz.16:50 (sytuacje losowe) rodzice są zobowiązani do telefonicznego poinformowania o zaistniałej sytuacji oraz do uzgodnienia innego sposobu odebrania dziecka. 
• W wypadku, gdy dziecko nie zastanie odebrane do godziny 16:50 nauczycielka zobowiązana jest powiadomić telefonicznie rodziców o zaistniałej sytuacji. 
• W przypadku, gdy pod wskazanymi numerami telefonów nie można uzyskać informacji o miejscu pobytu rodziców, nauczycielka oczekuje z dzieckiem w placówce przedszkolnej 1 godzinę. 
• Po upływie tego czasu nauczycielka powiadamia dyrektora przedszkola, a ten najbliższy komisariat policji o niemożności skontaktowania się z rodzicami. 
• Dalsze czynności związane ze sprawowaniem opieki nad dzieckiem podejmuje policja. 

Postępowanie w przypadku, gdy wychowawca podejrzewa, że dziecko z przedszkola odbiera rodzic będący pod wpływem alkoholu lub środków odurzających 

• Nauczyciel stanowczo odmawia wydania dziecka w przypadku, gdy stan osoby zamierzającej odebrać dziecko wskazuje, że jest pod wpływem alkoholu lub gdy ta osoba zachowuje się agresywnie i nie jest w stanie zapewnić dziecku bezpieczeństwa. 
• Nauczycielka wzywa drugiego rodzica do odbioru dziecka oraz powiadamia dyrektora. Jeżeli nieobecność drugiego rodzica się przedłuża (po godzinach pracy przedszkola) dyrektor placówki powiadamia  policję. 
• Po zdarzeniu dyrektor przedszkola przeprowadza rozmowę z rodzicami w celu wyjaśnienia zaistniałej sytuacji oraz zobowiązuje ich do przestrzegania zasad określonych w niniejszych procedurach. 
• W przypadku, gdy sytuacja zgłaszania się po dziecko rodzica w stanie nietrzeźwym powtarza się, dyrektor powiadamia policję i ośrodek pomocy społecznej. 

Postępowanie w przypadku odbierania dziecka z przedszkola przez rodziców rozwiedzionych lub żyjących w separacji 

• Nauczyciel wydaje dziecko każdemu z rodziców, jeśli zachowali prawa rodzicielskie, o ile postanowienie sądu nie stanowi inaczej. 
• Jeżeli do przedszkola zostanie dostarczone postępowanie sądu o sposobie sprawowania przez rodziców opieki nad dzieckiem, nauczyciel postępuje zgodnie z tym postanowieniem.  
• Każdej próbie odebrania dziecka przez rodzica nieuprawnionego do odbioru nauczyciel powiadamia dyrektora przedszkola i rodzica sprawującego opiekę nad dzieckiem. 
• W sytuacji kryzysowej, np. kłótnie rodziców, wyrywanie sobie dziecka itp. dyrektor powiadamia policję. 

 06-09-2022 r.